Als je Caroline Shaw in een hokje wil plaatsen, ben je eraan voor de moeite. De Amerikaanse componist kneedt pop, jazz en klassiek tot een unieke, muzikale taal. Haar veelzijdigheid wordt breed gewaardeerd, want zowel klassieke sterren als Anne Sofie von Otter als popartiesten als Rosalía staan te trappelen om met haar samen te werken. 

Je bent actief als componist, violist en zanger. Die werelden lijken constant in elkaar over te vloeien. 

Caroline Shaw: “Ik ben op zeer jonge leeftijd viool beginnen spelen en op mijn zesde maakte ik al liedjes in mijn hoofd. Toen ik elf werd, kreeg ik een muzieknotitieblok waarin ik al mijn ideeën minutieus begon neer te schrijven. Toch hield ik dat lange tijd verborgen, zelfs voor mijn vrienden met wie ik musiceerde. Ik kende geen vrouwelijke componisten, en ik dacht ook dat je musiceren en componeren niet kon combineren. Nu weet ik uiteraard beter en allicht is het daarom dat al die muzikale praktijen bij mij sterk met elkaar vervlochten zijn – ik zie ze nooit los van elkaar.” 

Je zingt in Bozar mee met liefst drie projecten. Dat moet toch wel wat inspanning vragen? 

Shaw: “Ik vind het fantastisch dat ik met mijn eigen muziek op het podium kan staan. Ik kan direct met musici in interactie gaan en leer ook van hun ideeën. Je kan dus wel stellen dat ik erg betrokken ben – ik sta allesbehalve vanaf de zijlijn mee te kijken. Het is bovendien ook superboeiend om populairdere genres de klassieke wereld binnen te brengen.” 

Verschilt de manier van componeren voor je? Ik kan me voorstellen dat een koorwerk of strijkkwartet een heel andere aanpak vereist dan een samenwerking met het percussiekwartet Sō Percussion of de singer-songwriter Gabriel Kahane. 

Shaw: “Dat klopt. Werken voor ensembles schrijf ik voornamelijk in isolatie aan mijn bureau, maar een samenwerking met Sō Percussion vraagt veel dialoog met de muzikanten. Ons nieuwe album Rectangles and Circumstance bevat geen enkel nummer dat ik helemaal zelf heb gecomponeerd. We schreven alle nummers samen. Ik ben de belangrijkste songwriter – dat wel – maar de melodieën, ritmes en harmonieën komen van alle musici die aan het album hebben meegewerkt.” 

Verloopt een samenwerking met het Spaanse popfenomeen Rosalía ook op dezelfde manier? 

Shaw: “Rosalía is een fantastische persoonlijkheid. Ze ziet zichzelf niet als componist, maar dat is ze voor mij wel. Op een bijzonder hoog niveau zelfs. In onze samenwerking beslist zij over de melodieën en structuren, en ik weef er vervolgens de koorfragmenten in door. Het is een evenwichtige samenwerking, zonder dat een van ons de controle heeft." 

Waar haal je de meeste inspiratie als componist? 

Shaw: “Ik kan letterlijk overal inspiratie uit halen, waardoor ik er nooit enig gebrek aan heb. (lacht) Voor mijn strijkkwartet The Evergreen liet ik me bijvoorbeeld inspireren door een boom in een Canadees woud. Toen ik naar de boom keek, kwamen er verschillende melodische ideeën en geluiden in me op. Klassieke muziek is evenzeer een grote inspiratiebron. Ik heb een bijzonder lange playlist met vooral oude muziek. Momenteel ben ik weer geobsedeerd door Das Wohltemperierte Klavier van Johann Sebastian Bach. De kleinste harmonische verschuiving in een van de miniaturen kan al het fundamentele element zijn voor een nieuwe compositie.” 

Heb je een favoriet klassiek muziekwerk? 

Shaw: “Dat verandert constant, als ik eerlijk ben. Het afgelopen jaar was ‘An die Musik’ van Schubert misschien wel mijn favoriet. De laatste track op Rectangles and Circumstance is een arrangement van dat lied. Schuberts akkoordprogressies zijn zo bijzonder, zo magisch, alsof er een wereld van emotie in vervat zit. Mozarts Die Zauberflöte was ook lang een obsessie, maar momenteel kan ik er zelfs niet meer naar luisteren. (lacht) Het heeft iets te lang op repeat gestaan.” 

Je schrijft veel voor stem en strijkers. Zijn dat ook de instrumenten die je het meest na aan het hart liggen? 

Shaw: "Ik heb een nauwe band met snaarinstrumenten en ik schrijf daarom ook érg graag voor strijkkwartet. Er is een prachtig repertoire voor die bezetting. Het is ook echt wel bijzonder verrijkend om voor vier strijkers te schrijven die goed op elkaar zijn ingespeeld. Met een orkest heb je natuurlijk meer mogelijkheden op het gebied van instrumentcombinaties en klankkleuren, maar ik vind het constructieproces, waarbij elk element helemaal juist in de structuur moet zitten, daar soms minder oprecht. Maar het persoonlijkste instrument is misschien wel de stem, omdat mijn expressiemogelijkheden daarmee oneindig zijn.” 

Met welke projecten ben je nu bezig? 

Shaw: “Ik ben met veel te veel projecten bezig! Soms kijk ik al reikhalzend uit naar mijn pensioen. Een van mijn grootste uitdagingen voor de komende jaren is een opera voor de Deutsche Oper in Berlijn, niettegenstaande ik had gezegd dat ik geen opera meer zou doen. Daarnaast heb ik verschillende compositieopdrachten en werk ik met mijn partner Danni Lee verder aan onze popband Ringdown. Als grootste droom zou ik heel graag nog een project met Rosalía doen. En als het eens niet over muziek moet gaan, zou ik graag meer tijd besteden aan de bloemen in mijn tuin.” 

Je treedt voor het eerst op in Brussel. Ken je de stad een beetje?  

Shaw: “Toen ik 22 was, heb ik enkele maanden in Brussel verbleven en ik was verliefd op de stad. Ik ben toen uiteraard ook enkele keren Bozar bezocht, en dat is echt wel een bijzondere plek. Ik kijk er enorm naar uit dat mijn muziek in dat iconisch gebouw zal weerklinken.” 

Caroline Shaw speelt in Bozar met Kamus Quartet (30 september), Roomful of Teeth (21 november), Sō Percussion (26 november), Gabriel Kahane (12 maart) en Il Gardellino & Vlaams Radiokoor (29 mei).