Gepubliceerd op - Cedric Feys

Berio & Berberian: meer dan een componist en zijn muze

Van de Beatles in een klassiek jasje en een partituur in stripvorm tot Monteverdi, Stravinski en Cage - Cathy Berberian zong het allemaal. Magnificathy, zoals Umberto Eco haar noemde, groeide uit tot een icoon van de avant-garde en verliet de geijkte paden. De gerenommeerde Italiaanse componist Luciano Berio schreef heel wat werk op maat van Berberians unieke stem en persoonlijkheid.

Het tweetal ontmoette elkaar in 1949 op het conservatorium van Milaan. De Amerikaanse studente was op zoek naar een begeleidende pianist en Berio verdiende bij aan het klavier. Een jaar later waren beiden getrouwd: het begin van een vruchtbare artistieke samenwerking, die ook na hun huwelijk bleef voortduren. Hij liet haar op een nieuwe manier zien, zonder haar uitzonderlijke vocale veelzijdigheid en virtuositeit is zijn werk voor stem niet denkbaar. 

In het oeuvre van de Italiaanse avant-gardist speelt de collagetechniek een hoofdrol. De Westerse muziekgeschiedenis passeert de revue en Berio citeert gretig uit literaire en minder literaire bronnen. Ook volksmuziek wordt geïntegreerd. Met de Folk Songs componeerde hij een aangrijpende liedcyclus gebaseerd op muziek uit onder meer Italië, Armenië en de VS. Sequenza III is een virtuoze solo die de uiterste mogelijkheden van de stem op weergaloze manier aftast. Het theatrale Recital I (for Cathy) voert een sopraan ten tonele die tijdens een optreden langzaam wegzinkt in de waanzin. Het werk is doorspekt met meer dan veertig citaten uit Berberians klassieke repertoire. 

Met haar vernieuwende opvattingen over zang en performance beïnvloedde Berberian generaties aan grote vocalisten zoals Meredith Monk en Laurie Anderson. Het draait niet meer louter om de perfecte toon, maar experimentele zangtechnieken en verschillende zangstijlen worden even belangrijk. Na haar huwelijk ontwikkelde Berberian een aantal unieke recitals en componeerde ze twee stukken, waaronder Stripsody, een collage van onomatopeeën uit strips voor solo stem.  

Op 26 januari brengen Hyoid & Joris Lacoste (coprod. Hallen van Schaarbeek), Nemø ensemble en Sarah Aristidou & Spectra Ensemble een hommage aan Berio-Berberian. Tijdens een rondgang door Bozar voeren solisten op 16 februari de Sequenze van Berio uit, terwijl choreograaf  Alexander Vantournhout zijn diepere relatie met de componist verkent.