Remember to turn down the brightness and mute your phone.
Grigory Sokolov
10 Dec.'24
- 20:00
Henry Le Boeufzaal
William Byrd (ca. 1540-1623)
John come kiss me now (T 478)
The first pavan. The galliard to the first pavan (T 487)
Fantasia (T 455)
Alman (T 436)
Pavan: The Earl of Salisbury. Galliard. Second galliard (T 503)
Callino casturame (T 441)
pauze
Frédéric Chopin (1810-1849)
4 Mazurkas, op. 30 (1836-1837)
- Nr. 1 in c
- Nr. 2 in b
- Nr. 3 in Des
- Nr. 4 in cis
3 Mazurkas, op. 50 (1841-1842)
- Nr. 1 in G
- Nr. 2 in As
- Nr. 3 in cis
Robert Schumann (1810-1856)
Waldszenen, op. 82 (1849)
- I. Eintritt (Intrede)
- II. Jäger auf der Lauer (Jager op de loer)
- III. Einsame Blumen (Eenzame bloemen)
- IV. Verrufene Stelle (Vervloekte plek)
- V. Freundliche Landschaft (Vredig landschap)
- VI. Heberge (Herberg)
- VII. Vogel als Prophet (Profetische vogel)
- VIII. Jagdlied (Jagerslied)
- IX. Abschied (Afscheid)
Duur: 85'
Byrd
William Byrd (ca.1540-1623) werd geboren onder koningin Mary I Tudor, een fervent katholieke vrouw, en genoot zijn opleiding bij Thomas Tallis (1505-1585). Vanaf het begin van de regeerperiode van Elisabeth, toen het protestantisme tot staatsgodsdienst werd uitgeroepen, werd Byrd als ‘Gentleman of the Chapel Royal’ verscheurd tussen zijn persoonlijke overtuiging en zijn functie aan het hof, waar hij muziek moest schrijven voor de anglicaanse eredienst. Zijn oeuvre is in deze conflictsituatie ontstaan. Behalve cultusmuziek in het Engels schreef Byrd ook stukken in het Latijn, bestemd voor zijn vriendenkring, én 127 klavierwerken.
Byrd wordt beschouwd als de vader van de klaviermuziek en de grondlegger van de typische stijlkenmerken van het virginaal. Het merendeel van zijn werd gebundeld in de grote verzamelbundels van de zestiende en zeventiende eeuw: Lady Nevill’s Book, de Parthenia en het Fitzwilliam Virginal Book. Het klavieroeuvre van Byrd bestaat uit erg gevarieerde genres: fantasieën, preludes, transcripties van gregoriaanse melodieën en volksliederen, dansmotieven, allemandes, courantes maar vooral pavanes en gaillardes. Deze laatsten werd geschreven in de zeer eenvoudige en geraffineerde stijl die zo kenmerkend was voor de componist. Op basis van een klare polyfonie is hun thema het vertrekpunt van allerlei melodische, ritmische en harmonische zijpaden.
Schumann
Robert Schumann staat bekend als dé romantische componist bij uitstek: als een dichter die zich uitdrukt via klanken. Aanvankelijk voelde hij zich aangetrokken tot de literatuur en het is dan ook onmogelijk om de ontstaansgeschiedenis van zijn muzikale oeuvre, en vooral zijn pianistieke oeuvre, te bekijken zonder zijn literaire en poëtische bronnen te kennen. Terwijl het oeuvre van Chopin pure muziek is in de meest compromisloze betekenis van het woord, terwijl het oeuvre van Liszt vorm krijgt door zijn virtuositeit of een extra-muzikale aanleiding wordt bij Schumann de poëzie zelf muziek. Zo zou men kunnen zeggen dat de Kreisleriana, Carnaval of de Humoresque parafrases zijn van de poëtische verbeeldingswereld van Hoffmann, Richter of Novalis. Maar die composities die niet expliciet teruggaan op een literaire bron zijn eenvoudigweg parafrases van gedichten die hij zelf nooit geschreven heeft. Zijn muzikale expressie ontstond op het moment dat hij zich ervan bewust werd dat zij voor hem een krachtigere taal was dan het woord. Het oeuvre voor piano van Schumann kan opgedeeld worden in twee groepen. De eerste groep (opus 1 tot opus 23, 26, 28 en 32) werd geschreven in een decennium waarin Schumann zich exclusief aan de piano wijdde. De tweede groep valt grotendeels samen met de tweede fase in zijn creatieve leven, waarin hij op een veel onregelmatigere basis werkte. Na 1848 krijgt zijn pianomuziek een retrospectief karakter, werpt ze een nostalgische blik naar de jaren van geluk, zoals in de Waldszenen. Door de tectoniek van zijn muzikale denken vormt Schumann zowat het tegengestelde van Schubert: bij Schubert vindt men een ruimtelijk perspectief dat in de breedte werkt, met eenvoudige en brede profielen en uitdeinende vormstructuren. Bij Schumann hoort men een koortsachtige kortademigheid, met uitgesneden en gekartelde profielen, met de toon van een lyrische ontboezeming, opgedeelde vormstructuren als Japanse doosjes.
In 1849 – volgens de componist zelf een ‘vruchtbaar jaar’ – beëindigt Schumann zijn Scènes uit het woud, het enige werk voor piano van het einde van zijn leven waarin hij terug aanknoopt bij de lyrische intimiteit van vroegere werken als de Kinderszenen. Waldszenen bestaat uit negen miniaturen die verbonden worden door hun tonale eenheid en opgebouwd zijn rond Bes, wellicht de geliefkoosde toonsoort van van Schumann (net zoals Haydn trouwens). Maar sterker nog dan de toonsoort is de typische woudromantiek die deze pagina’s verbindt. Aanvankelijk bevatte elk stuk bovendien een epigraaf uit de Jagdbrevier van Heinrich Laube, «ruikers van liefde en pijn», «schemerige suites met een vreemd licht» Deze vreemde lichtinval is deels te wijten aan de – al te zelden opgemerkte – uitbreiding van het harmonische kleurenpalet van de latere Schumann (met name door de aanwezigheid van none-akkoorden en hun omkeringen). Niettemin zijn we in de bosrijke idylle van het opus 82 nog ver verwijderd van de angst in de 5 Gesänge der Frühe (op. 133).
Chopin
Chopin drukte een onuitwisbare stempel op de geschiedenis van de piano: zowel het spel als het repertoire beïnvloedde hij diepgaand. De Poolse componist ontwikkelde de nocturne tot een hoogtepunt, bracht het muzikale potentieel van de etude tot volle bloei en zette de prelude als zelfstandig genre op de kaart.
Ook de muziek van zijn geboorteland vormde een vruchtbare voedingsbodem. Met een gestileerde versmelting van drie verschillende Poolse volksdansen – de mazur, in driekwartsmaat en met een nadruk op de tweede tel, de trage kujawiak en de snelle oberek – bracht Chopin de vormen van de dansvloer naar de concertzaal. De mazurka’s ontstonden doorheen de loop van zijn hele leven, van zijn vijftiende in 1825 tot 1849, en vormen met hun 57 het grootste aandeel van één genre in zijn oeuvre.
In de mazurka’s, die tot zijn meest persoonlijke muziek behoren, toont Chopin zich als een meesterlijk miniaturist: hij verkent een groot scala aan emoties in stukken, bol van de melodische, harmonische en ritmische vindingrijkheid en rijk aan expressieve nuance. De korte tweede mazurka uit opus 30 vormt hiervan een uitgelezen voorbeeld. Het openingsthema, met een uitgekiend spel van piano en forte, klinkt slechts eenmaal, waarna een motief met steeds veranderende harmonisatie acht keer herhaald wordt. Ondanks de korte duur en het sterk gereduceerd materiaal presenteert Chopin een hele waaier aan emoties. Het stuk heeft een onverwacht, open slot en eindigt in b op fis.
(Naar Bozararchief)
Grigory Sokolov
piano
De Russische pianist Grigory Sokolov werd in 1950 geboren in Leningrad (Sint-Petersburg), waar hij ook studeerde. Zijn talent werd erkend in 1966, toen hij als jongste muzikant ooit – hij was 16 – de gouden medaille won op de Internationale Tsjajkovski-Wedstrijd in Moskou. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie begon hij ook in Europa op te treden in de grootste concertzalen en op vermaarde festivals. Zijn aanpak van de muziek is zeer persoonlijk maar tegelijk geworteld in de rijke Russische pianotraditie. Zijn visionaire kijk, betoverende spontaniteit en compromisloze toewijding aan de muziek: dat is waar de charismatische pianist in de eerste plaats om wordt geprezen. In 2014 tekende Sokolov een exclusief contract bij Deutsche Grammophon. Afgelopen augustus bracht de pianist een nieuwe cd uit op dit label: Purcell & Mozart.
Bozar Maecenas
Prince et Princesse de Chimay • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter
Bozar Honorary Patrons
Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt
Bozar Patrons
Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Comte Gabriel Armand • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur Tony Bernard • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • De heer en mevrouw Géry Daeninck • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Comte et Comtesse Bernard de Grunne • Madame Nathalie Guiot • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur et Madame Claude Kandyoti • Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Baron Andreas de Leenheer ✝ • Monsieur et Madame François Legein • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • De heer en mevrouw Thomas Leysen • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Madame Luc Mikolajczak • De heer en mevrouw Frank Monstrey • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Jean Pelfrène-Piqueray • Madame Marie-Caroline Plaquet • Madame Lucia Recalde Langarica • Madame Hermine Rédélé-Siegrist • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Madame Gaëlle Siegrist-Mendelssohn • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • De heer en mevrouw Coen Teulings • Messieurs Oliver Toegemann et Bernard Slegten • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • Mevrouw Yung Shin Van Der Sype • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • Monsieur et Madame Guy Viellevigne • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Monsieur Robert Willocx ✝ • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Monsieur et Madame Jacques Zucker • Zita, maison d'art et d'âme
Bozar Circle
Monsieur et Madame Paul Bosmans • Monsieur et Madame Paul De Groote • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck
Bozar Young Circle
Mademoiselle Floriana André • Docteur Amine Benyakoub • Mevrouw Sofie Bouckenooghe • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur Avi Goldstein • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur et Madame Melhan-Gam • Dokter Bram Peeters • Monsieur Lucas Van Molle • Monsieur et Madame Clément et Caroline Vey-Werny • Madame Cory Zhang