Remember to turn down the brightness and mute your phone.

Terug naar het evenement

Bozar

Belgian National Orchestra

Belgian National Orchestra, Hermus & Giltburg

13 Sept.'24
- 20:00

Henry Le Boeufzaal

Annelies Van Parys (°1975)
Eco … del vuoto (2019, Belgische première)

Sergei Prokofiev (1891-1953)
Pianoconcerto Nr. 3 in C groot, op. 26 (1917-1921)

Andante – Allegro
Andantino
Allegro ma non troppo

pauze

Richard Strauss (1864-1949)
Ein Heldenleben, TrV 190, op. 40 (1897-1898)

Het Belgian National Orchestra start haar seizoen met de Belgische première van Eco … del vuoto, een werk dat Annelies Van Parys als hommage aan haar overleden leraar Luc Brewaeys schreef. Net als in het spectralistische werk van Luc Brewaeys focust Annelies Van Parys niet op thema’s en melodieën, maar op klank, kleur en verglijdende texturen.

Van de vijf pianoconcerti die de Russische componist Sergej Prokofjev schreef, is het Derde het meest bekende. Het werk in drie delen is bijzonder virtuoos en barst van de vitaliteit. Lyrische passages worden op geestige wijze opgesmukt door een veelheid aan dissonanten. Prokofjev finaliseerde het Derde pianoconcerto in 1921 en speelde zelf de pianopartij tijdens de première door het Chicago Symphony Orchestra onder leiding van Frederik Stock. Sterpianist Boris Giltburg die in 2013 de Koningin Elisabethwedstrijd won, tekent present voor een briljante uitvoering onder leiding van chef-dirigent Antony Hermus.

“Waarom zou ik zelf minder interessant zijn dan een Nero of een Napoleon?” In zijn symfonische gedicht Ein Heldenleben thematiseert Richard Strauss vooral zichzelf. Ver voorbij de schaamteloze zelfpromotie die Strauss soms wordt verweten, is Ein Heldenleben een half-ironisch portret van een kapelmeester die nog steeds in zijn maag zat met het feit dat zijn eerste opera uitdraaide op een grandioze flop. Met groot orkest schetst Richard Strauss zichzelf, zijn levensgezellin, een prachtige romance, zijn tegenstanders-critici en de humoreske strijd die hij met hen aangaat. Na een klinkende zege volgen enkele prachtige citaten uit Strauss’ andere symfonische gedichten, waarna de held vlucht uit de wereld en verzaakt aan alle roem. Als er één beweging van deze bijzonder kleurrijke orkestcompositie niet autobiografisch was, dan is het wel deze laatste.

Annelies Van Parys: "De muziek zit in mijn hoofd als een orkestrale kleur"

Annelies Van Parys is zonder twijfel een van Belgiës bekendste en meest succesvolle componistes. Het komende seizoen start met de Belgische première van Eco … del vuoto, een ode aan haar overleden leraar Luc Brewaeys, geschreven in 2019 in opdracht van het Koninklijk concertgebouworkest. Een gesprek met Annelies Van Parys over klokklanken, orkestrale kleuren en het naar je hand zetten van klassieke vormen.

Zowel jouw als Luc Brewaeys’ werk worden vaak gelinkt aan het spectralisme, een muziekstroming die in de jaren 1970 in Frankrijk ontstond en waarbij klankkleur centraal staat. Hoe verhoud je je daartoe?
Als kind was ik enorm gefascineerd door de klank van kerkklokken. Op zondagochtend lag ik in mijn bed met het klokgelui mee te zingen en construeerde ik melodietjes die in dat klankbad pasten. Eigenlijk was dat reeds spectralisme. Later ontdekte ik dat er zoiets bestond als het analyseren van een klank. Je hebt altijd de grondtoon, maar de kleur van de klank wordt bepaald door boventonen – andere frequenties die meetrillen. Als je de klank van een klok gaat analyseren, dan stuit je op een bizarre samenstelling. Ergens zit er een kleine terts waar die akoestisch gezien niet hoort te zitten. In mijn eerste spectrale composities probeerde ik die klokklank, dat spectrum, met andere instrumenten te reconstrueren. Dat utopisch samenstellen van een klank, waaruit dan eigenlijk iets geheel nieuws geboren wordt, heet instrumentale synthese. Daar ben ik compositorisch op verder gegaan. Bij elke nieuwe compositie denk ik, ik ga eens iets anders doen, maar uiteindelijk dwingt mij toch altijd iets richting dat werken met die klokklanken. Wat ik wel belangrijk vind, is dat mijn muziek niet enkel en alleen ‘brain stuff’ is: de harmonische taal die ik probeer te ontwikkelen, moet ten allen tijde ook menselijk aanvoelen.

Spectralisme focust vooral op klankkleur. Hoe ga je om met de tijdsdimensie?
Bepaalde intervallen of frequenties ga ik omzetten in ritmische patronen of in bepaalde vormen. In mijn werk zijn altijd alle parameters met elkaar verbonden. Mijn oor beslist of een bepaald ritme of een bepaalde vorm die ik door omzetting heb verkregen interessant genoeg is om te gebruiken. Maar je hebt gelijk, de tijdsdimensie is bij spectrale composities niet eenvoudig: doordat een spectrum tijd nodig heeft om zich te ontwikkelen, resulteert spectralisme vaak in heel trage muziek. Ik probeer bewust meer vaart in de muziek te krijgen met verschillende middelen: verschuivingen, sneller moduleren …

Toen Luc Brewaeys na een jarenlange strijd tegen kanker in 2015 stierf, was hij bezig met een opdracht voor het Koninklijk Concertgebouworkest. Een tijdje later stelde men jou, zijn bekendste leerling, de vraag om de maten die hij al afgewerkt had te integreren in een nieuw werk. Was dat een welkom uitgangspunt?
Het was niet echt een verplichting om daarmee aan de slag te gaan, eerder een vriendelijke vraag. En toen ik toezegde, wist ik ook nog niet hoeveel materiaal Luc had nagelaten. Uiteindelijk bleek het om een 40-tal maten te gaan, ongeveer anderhalve minuut. Voor de rest was er quasi niets, want Luc liet geen schetsen na, hij voerde alles direct in op de computer. Gelukkig vond Birgit, zijn echtgenote, wel nog het spectrum dat het uitgangspunt vormde van zijn compositie. Ik heb me zitten doodrekenen om te achterhalen hoe dit spectrum precies tot stand is gekomen, maar ik heb het niet kunnen achterhalen. Al zag ik wel enkele patronen (waren het klokgeluiden?). Vrij vroeg in het proces heb ik besloten om de maten van Luc niet aan het begin van de compositie te plaatsen, of op het einde. In de plaats daarvan heb ik ze de ereplaats gegeven, rond twee derde, precies op de gulden snede!

Seizoen ’24-’25 Once upon a time … is gestructureerd rond verhalen die composities vertellen. Is er bij Eco … del vuoto ook sprake van een onderliggend narratief? En hoe is de titel precies ontstaan?
Het deel voor de maten van Luc is één grote beweging naar het materiaal van Luc toe. Ze staan symbool voor een langgerekt afscheid. Vervolgens hoor je het 40 maten durende citaat. Daarna is er een verklanking van de leegte die Luc heeft achtergelaten. In die leegte klinken echo’s: zijn spectrum ‘morpht’ geleidelijk aan in mijn klokklanken. Dat is ook wat de titel zegt. Luc had oorspronkelijk een versregel van Dante in gedachten: “... sciolto nel foro universale del vuoto ...” (... versmolten in de universele kuil van de leegte...). Daar krijg je dus nu de echo van, een echo van Lucs onafgewerkte werk, een echo van de leegte, Eco … del vuoto.

Hoe ziet jouw compositieproces er uit? Schrijf jij aan de piano of …
Oh nee, dat zou weinig zin hebben. De helft van de noten die ik gebruik, liggen daar niet op. Muziek zit meestal in mijn hoofd als een orkestrale kleur. Die probeer ik uit te schrijven. Steeds met de hand, want achter een scherm zitten, werkt voor mij niet. De architectuur van een compositie is ook altijd zeer belangrijk. Van waaruit vertrek je? Waar ga je naartoe? Klopt het discours? Zit de boog goed? Componeren vergelijk ik vaak met het bouwen van een brug: je komt graag aan de overkant zonder natte voeten. In de voorbereiding steekt het meeste werk. Je moet het juiste materiaal vinden, en dat materiaal moet het stuk kunnen dragen. Eens je je materiaal hebt, de structuur duidelijk is en de bakens zijn uitgezet, dan kan ik effectief beginnen schrijven. En dat gaat meestal heel snel.

Is componeren vooral een zaak van inspiratie hebben of toch eerder een ambacht?
In de beginfase, wanneer je je materiaal en de structuur zoekt, is het vooral inspiratie. Het effectieve uitschrijven heeft dan weer veel met ambacht te maken. En natuurlijk zijn er ook altijd momenten waarop de muziek zelf dicteert in welke richting het verdergaat. Soms levert dat heel onverwachte resultaten op.

Het is niet de eerste keer dat het Belgian National Orchestra muziek van jou uitvoert. In 2013 componeerde je op onze vraag de 10 minuten durende compositie Konzertstück, en in 2018 was er de première van A War Requiem.
Klopt! Een paar jaar geleden hoorde ik Konzertstück opnieuw op de radio … dat is destijds slechts éénmaal uitgevoerd geweest tijdens een Fête de la Musique-concert, en het zat heel ver in mijn geheugen, dus ik had niet door dat ik naar mijn eigen compositie aan het luisteren was. “Hé, leuk geschreven,” dacht ik. Erg gênant! (lacht) En ja, A War Requiem, in samenwerking met Collegium Vocale Gent, Sophie Karthäuser en Thomas Bauer, dat was een fantastisch project. Ik herinner me nog dat Hugh Wolff, de dirigent, zo vlug als mogelijk mijn partituur wou zien. Eens hij die onder ogen kreeg, was hij gerustgesteld. Het was een erg leuke samenwerking met hem!

Je hebt zelf ooit twee symfonieën geschreven en ook Luc Brewaeys was een befaamd symfonicus. Hoe kijk je vandaag naar dat genre? Zou je je kunnen inbeelden om ooit een derde symfonie te schrijven?
Mijn eerste en tweede symfonie heb ik geschreven vanuit het gevoel dat ik wou inhaken op een bepaalde traditie. Als componist voel ik me deel van een groter geheel. Ik geloof niet in “alles weg, en van scratch iets nieuws opbouwen”. Nee, we zijn allen deel van een bepaalde geschiedenis en ik wil die geschiedenis verderzetten. Welke betekenis had een bepaalde vorm vroeger? Wat kan ik daar nu mee doen? Kan ik een persoonlijk verhaal inbedden in die vorm? Twee keer heb ik dat met de symfonische vorm reeds gedaan, en ik sluit niet uit dat er een derde keer komt. Maar op dit moment heb ik niet het gevoel dat ik binnen de symfonische vorm nog iets kan of moet onderzoeken. Ik heb onlangs wel een gelijkaardig onderzoek gevoerd met een pianoconcerto. Hoe dan ook vind ik het altijd leuk om uit te gaan van klassieke vormen en dan te kijken hoe ik die kan ‘corrumperen’.

door Mien Bogaert

Antony Hermus is chef-dirigent van het Belgian National Orchestra en eerste gastdirigent van zowel het Noord Nederlands Orkest als de Britse Opera North (Leeds). Na studies piano bij Jacques de Tiège en directie bij Jac van Steen en George Fritzsch, begon hij zijn carrière aan het Theater Hagen, waar hij al snel opklom van repetitor tot muziekdirecteur. Van 2009 tot 2015 was Antony Hermus muziekdirecteur in Dessau, waar hij onder andere zijn eerste Ringcyclus dirigeerde. Voor zijn werk in Dessau werd hij door het Duitse magazine Opernwelt maar liefst drie jaar op rij genomineerd als ‘dirigent van het jaar’. Vandaag dirigeert Antony Hermus alle grote Nederlandse orkesten. Ook buiten Nederland is hij een veelgevraagd gastdirigent. Enerzijds voor operaproducties (Stuttgart, Strasbourg, Gothenburg, Komische Oper Berlin, Opéra de Paris studio, Essen en de Nederlandse Reisopera), anderzijds voor concertengagementen (Royal Philharmonic, BBC Scottisch en Danish National Orchestra, het Orchestre National de Lyon, Bamberg Symphony, Melbourne Symphony, Oregon Symphony). Antony Hermus is daarnaast ook gastdocent aan het Conservatorium van Amsterdam en artistiek adviseur van het Nederlandse Nationaal Jeugdorkest.

Pianist Boris Giltburg wordt over de hele wereld geprezen als een zeer gevoelig, inzichtelijk en meeslepend vertolker. In 2013 won hij de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano. De afgelopen jaren focuste Boris Giltburg zich op Beethoven (van wie hij alle sonates en alle concerti opnam), Ravel (waarvan hij al het solo pianowerk speelde en de twee concerti) en Rachmaninov (van wiens muziek hij een beroemd vertolker is). Hij treedt regelmatig op in ‘s werelds meest prestigieuze zalen en werkte wereldwijd samen met grote dirigenten en orkesten. Sinds 2015 is Boris Giltburg een exclusieve artiest van Naxos. Met zijn cd-opnames won hij vele prijzen, waaronder een Opus Klassik award, meerdere Diapason d’Ors en een Grammaphone Award. Giltburg betrekt graag het publiek in projecten die verder gaan dan de concertzaal. Zijn blog Classical music for all is gericht op een niet-gespecialiseerd publiek en bevat content van Gramophone, BBC Music Magazine, Guardian, Times en Fono Forum. Tijdens de lockdownperiode in de lente van 2020, streamde Giltburg regelmatig live performances en masterclasses van thuis uit. Tot op de dag van vandaag ontvingen deze streams meer dan een miljoen views.

Het Belgian National Orchestra, dat werd opgericht in 1936, is de geprivilegieerde partner van Bozar. Het orkest staat sinds september 2022 onder leiding van chef-dirigent Antony Hermus, met Roberto González-Monjas als gastdirigent en Michael Schønwandt als geassocieerd dirigent. Het Belgian National Orchestra treedt op met solisten van wereldformaat als Hilary Hahn, Christian Tetzlaff, Thomas Hampson, Aleksandra Kurzak, Leif Ove Andsnes, Víkingur Ólafsson, Sergey Khachatryan en Truls Mørk. Verder investeert het Belgian National Orchestra in de toekomstige generatie luisteraars en deinst het niet terug voor vernieuwende projecten, zoals met pop-rock-artiest Ozark Henry en recent met Stromae voor zijn nieuwe album Multitude. Het Belgian National Orchestra wordt ondersteund door de Belgische federale Tax Shelter, de Nationale Loterij en Casa Kafka Pictures.

Konzertmeister
Alexei Moshkov

Eerste violen
Sophie Causanschi **
Isabelle Chardon *
Sarah Guiguet *
Maria-Elena Boila
Nicolas De Harven
Françoise Gilliquet
Philip Handschoewerker
Annija Endija Kolerta
Akika Hayakawa
Ariane Plumerel
Serge Stons
Anastasia Filippochkina
Louis Noël
Nidhal Jebali
Anna Popil

Tweede violen
Ignacio Rodríguez Martínez de Aguirre **
Nathalie Lefin*
Marie Danielle Turner *
Mickael Bonnay
Sophie Demoulin
Isabelle Deschamps
Hartwich D'Haene
Pierre Hanquin
Anouk Lapaire
Jacqueline Preys
Ana Spanu
Leonid Anikin
Ekatarina Philippovich
Paula Carmona Caminos

Altviolen
Marc Sabbah **
Mihoko Kusama *
Dmitri Ryanbinin *
Jose Maria Mendes Pinto Rodrigues De Azevedo
Sophie Destivelle
Katelijne Onsia
Marinela Serban
Edouard Thise
Frederik Camacho
Abraham Constantino
Jorge Ramos
Silvia Tentori Montalto

Cello’s
Olsi Leka *
Dmitry Silvian **
Maria-Christina Muylle *
Lesya Demkovych
Philippe Lefin
Uros Nastic
Harm Van Rheeden
Taras Zanchak
Lucia Otero
Duarte Matos

Contrabassen
Robertino Mihai **
Svetoslav Dimitriev *
Serghei Gorlenko *
Ludo Joly *
Dan Ishimoto
Miguel Meulders
Gergana Terziyska
Mathieu Garnavault

Fluiten
Denis-Pierre Gustin **
Laurence Dubar *
Jérémie Fèvre *
Päivi Kauffmann

Hobo’s
Dimitri Baeteman **
Arnaud Guittet **
Irene Martin Sanchez *
Bram Nolf *

Klarinetten
Julien Bénéteau **
Giulio Piazzoli **
Tomonori Takeda
Irene Tiberini

Fagotten
Gordon Fantini **
Bert Helsen *
Filip Neyens *
Adrien Goldschmidt

Hoorns
Anthony Devriendt **
Bart Cypers **
Joannes Van Duffel *
Katrien Vintioen *
Bernard Wasnaire *
Claudia Rigoni
Christina Mascher Turner
Dries Laureyssen

Trompetten
Andreu Vidal Siquier **
Leo Wouters **
Ward Opsteyn *
Javier Navarro Elizari
Rudy Moercant

Trombones
Guido Liveyns **
Sander Vets **
Wim Matheeuwese *

Tuba’s
Martijn van Rijswijk **
Bruno De Busschere

Pauken
Nico Schoeters **

Slagwerk
Katia Godart *
Koen Maes
Arthur Ros
Sander Vanderkloot

Harp
Annie Lavoisier **
Virginia Pestugia

Celesta
Ilze De Mayer

** Aanvoerder 1ste solist – 1ste solist aanvoerder

* Solist

Zon 29 Sept. - 15:00
Enigma Variations
Elgar & Ian Bostridge sings Britten

Vrij 4 Okt. - 20:00
Fountains of Rome
Respighi and Andrei Korobeinikov plays Grieg

Vrij 18 Okt. - 20:00
Song of the Night
Mahler 7 & Christiane Karg sings Strauss

Vrij 8 Nov. - 20:00
Wounded Dragon
Beethoven 2 & Pablo Ferrández plays Schumann 

Bozar Maecenas

Prince et Princesse de Chimay • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter

Bozar Honorary Patrons

Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt

Bozar Patrons

Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Comte Gabriel Armand • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur Tony Bernard • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • De heer en mevrouw Géry Daeninck • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Comte et Comtesse Bernard de Grunne • Madame Nathalie Guiot • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur et Madame Claude Kandyoti • Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Baron Andreas de Leenheer ✝ • Monsieur et Madame François Legein • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • De heer en mevrouw Thomas Leysen • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Madame Luc Mikolajczak • De heer en mevrouw Frank Monstrey • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Jean Pelfrène-Piqueray • Madame Marie-Caroline Plaquet • Madame Lucia Recalde Langarica • Madame Hermine Rédélé-Siegrist • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Madame Gaëlle Siegrist-Mendelssohn • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • De heer en mevrouw Coen Teulings • Messieurs Oliver Toegemann et Bernard Slegten • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • Mevrouw Yung Shin Van Der Sype • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • Monsieur et Madame Guy Viellevigne • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Monsieur Robert Willocx ✝ • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Monsieur et Madame Jacques Zucker • Zita, maison d'art et d'âme

Bozar Circle

Monsieur et Madame Paul Bosmans • Monsieur et Madame Paul De Groote • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck

Bozar Young Circle

Mademoiselle Floriana André • Docteur Amine Benyakoub • Mevrouw Sofie Bouckenooghe • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur Avi Goldstein • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur et Madame Melhan-Gam • Dokter Bram Peeters • Monsieur Lucas Van Molle • Monsieur et Madame Clément et Caroline Vey-Werny • Madame Cory Zhang