Gepubliceerd op - Astrid Jansen

"Waargebeurde verhalen geven een onverwachte dramatiek"

Al meer dan 25 jaar weven Tizza Covi en Rainer Frimmel een bijzonder cinematografisch tapijt, waarin de authenticiteit van een documentaire de grenzen van de fictie opzoekt en we echte mensen ontmoeten die in de stroom van het verhaal zijn ondergedompeld. Hun camera, zowel medeplichtig als discreet, toont de outsiders die door de maatschappij in de schaduw worden geduwd. In dit interview praat het Oostenrijks-Italiaanse duo over hun samenwerkingsmethode, hun fascinatie voor de rauwe werkelijkheid en wat hun kijk op schoonheid en menselijkheid beïnvloedt.

Ontdek hun films in Bozar in november 

De start van ons seizoen staat in het teken van liefde en artistieke koppels. Eén werk in de tentoonstelling Love is Louder gaat over 'uithoudingsvermogen'(I Love You van Melati Suryodarmo). Jullie werken al sinds 1996 samen, dus we mogen wel spreken van uithoudingsvermogen ... Hoe doen jullie dat? 

Het zijn waarschijnlijk de contrasten en verschillen waardoor onze artistieke samenwerking al zo veel jaren duurt. We vullen elkaar aan in ons werk en zijn bereid om onze grenzen te verleggen om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Omdat ons werk nooit een routine is, blijft het maken van films altijd erg spannend en uitdagend voor ons. 

'Ik ben opgegroeid met een obsessie voor schoonheid', zegt Vera in jullie gelijknamige film. Wat betekent schoonheid voor jullie als liefhebber van beelden?  

Over smaak valt niet te twisten, zeggen ze, en over 'schoonheid' ook niet en Vera is daar een mooi voorbeeld van. Aan het begin van de film zijn de kijkers verward over haar uiterlijk en gedrag, maar aan het einde van de film zien ze de binnenkant van onze hoofdrolspeelster en vinden velen Vera opeens mooi. Mensen hebben de neiging om te oordelen over dingen en mensen die ze niet kennen en vallen vaak ten prooi aan diepgewortelde vooroordelen, en wij zijn daar ook niet immuun voor. Daarom werken we voor onze films en fotografie liever samen met outsiders, mensen die naar de randen van de samenleving zijn geduwd, ook al horen ze daar niet thuis. De liefde en waardering die we voor hen voelen is een belangrijk aspect van ons werk. 

Voor ons is het belangrijker om een familiaire sfeer op de set te creëren dan om indruk te maken met felle lichten en een enorm team.
- Tizza Covi et Rainer Frimmel
Philipp Hochmair, Walter Saabel in L'éclat du jour © Tizza Covi & Rainer Frimmel

La Pivellina, jullie eerste speelfilm, werd door critici meteen geloofd om zijn authenticiteit, en ook jullie andere films stralen deze kracht uit. Is het belangrijk voor jullie om 'authentieke cinema' te maken?  

We houden van elk soort film, maar authenticiteit is belangrijk voor ons in ons persoonlijke werk als filmmakers. We zijn begonnen als documentairemakers en zijn trouw gebleven aan de benadering dat we ons vooral laten inspireren door de realiteit. In ons werk zijn we altijd op zoek naar een waarheid die we nooit zullen vinden, maar in ieder geval dicht benaderen. 
 
Jullie geven je echt helemaal tijdens de opnames en voor de acteurs, die vaak amateurs zijn. Er is een fysieke nabijheid op de set, een zuinig gebruik van middelen ... Hoe draagt deze manier van werken bij aan het eindresultaat van de film? 

Meestal zijn we maar met z'n tweeën op de set, Tizza doet het geluid, Rainer de camera en samen regisseren we de film. Onze technische uitrusting is beperkt tot het strikt noodzakelijke en dat heeft natuurlijk een merkbaar effect op het resultaat. Voor ons is het belangrijker om een familiaire sfeer op de set te creëren dan om indruk te maken met felle lichten en een enorm team. 

Jullie navigeren tussen  documentaire en fictie. Hoe 'wissen jullie de sporen uit'? Met andere woorden, wat in het alledaagse leven spreekt jullie zo aan dat het een plaats verdient op het witte doek?   

Onze hoofdrolspelers geven ons heel veel persoonlijke informatie uit hun leven voor onze films. We mogen hun echte namen gebruiken, we filmen in hun woning, we mogen hun hele omgeving betrekken. Hierdoor vervagen natuurlijk de grenzen tussen werkelijkheid en fictie. 

Daarom werken we voor onze films en fotografie liever samen met outsiders, mensen die naar de randen van de samenleving zijn geduwd, ook al horen ze daar niet thuis.
- Tizza Covi et Rainer Frimmel
© Ventofilm

'Tussen fictie en documentaire': wat jullie werk zo bijzonder maakt is niet zozeer het genre zelf, maar eerder het specifieke karakter dat naar voren komt uit de figuren die jullie in de kijker zetten, zoals Vera, die jullie uit de schaduw van haar vader laten stappen. Hoe maak jullie je keuzes? Ik ben vooral geïnteresseerd in deze vraag omdat jullie die keuzes met z'n tweeën maken ...  

 Mensen die ons fascineren en met wie we graag tijd doorbrengen kunnen vroeg of laat onze hoofdrolspelers worden. Dat gebeurt meestal als we een mogelijk verhaal voor hen bedenken. Maar het begint altijd met een lange periode van elkaar leren kennen. Vaak duurt het jaren om het vertrouwen op te bouwen dat nodig is om dit soort films te maken. Als we eenmaal het juiste verhaal hebben gevonden, is de gezamenlijke beslissing snel genomen.  

Marc Michel is de enige professionele acteur in de film Le trou, waarvan het scenario is gebaseerd op getuigenissen van gevangenen. Ik kan me voorstellen dat het geen toeval is dat jullie deze film hebben gekozen voor jullie carte blanche in Bozar. Dus door naar verhalen te luisteren krijgen jullie zin om films te maken? 

 Ja, dat is waar, wat ons vooral fascineert zijn waargebeurde verhalen en mensen die ook 'echt' zijn in de film, omdat ze zichzelf spelen en het verhaal daardoor veel geloofwaardigheid kunnen geven. Waargebeurde verhalen brengen ook een onvoorspelbare dramaturgie met zich mee. Nog een aspect dat vooral indruk op ons heeft gemaakt in 'Le trou' is dat Jean Keraudy deze ontsnapping vele jaren geleden echt heeft uitgevoerd. De manier waarop hij beweegt, de manier waarop hij praat met de gevangenen en de bewakers, de manier waarop hij de voorwerpen maakt die hij gebruikt voor de ontsnapping, dat is allemaal als een documentaire en onovertroffen in zijn intensiteit en fascinatie.