Veel meer dan een geboortedorp

Op 15 juli 1921 wordt Roger Raveel geboren in Machelen-aan-de-Leie, een dorp niet zo ver van Gent. Dat hij kiest voor een leven als kunstenaar is geen verrassing. Ook Vader Raveel is vaak aan het bricoleren. “Roger, gij begrijpt mij’, zegt hij op zijn sterfbed. ‘Met andere woorden: ook iemand die zich niet begrepen voelde', verklaart Roger Raveel op zijn 81e. Naast creativiteit is ook koppigheid een familietrekje van de Raveels. Want op een moment dat de wereld zo fel internationaliseert, blijft de artiest trouw aan zijn dorp. Hij zou nooit verhuizen uit Machelen, dat een van zijn grootste inspiratiebronnen bleef.

Beton vs. natuur

Voor Raveel gaat kunst niet over grote gebeurtenissen of de groten der aarden. Alles is het waard om geschilderd te worden. Raveels dorp en directe omgeving – zijn vrouw, de tuin, een koffiekan - komen continu terug in zijn werk. Toch is hij allesbehalve blind voor de wereld rondom zich. Langzaamaan laat hij de moderniteit binnensluipen in zijn werk. Hier en daar duiken betonnen palen en muren op. Ze staan in schril contrast met de natuur, die hem zo dierbaar is. Raveel breekt dan ook meer dan eens een lans voor het milieu, voor het behoud van het Leie-landschap en voor de Brugse zwanen. Met kunst. 'Mijn wapen', noemt hij haar.

De koppige kunstenaar

Roger Raveel noemt 1948 de geboorte van zijn oeuvre. Erg vroeg begint hij zo natuurgetrouw mogelijk te schilderen, maar het Vlaams expressionisme laat hem inzien dat het ook anders kan. In 1948 vernietigt hij heel wat werken en begint hij opnieuw. Hij ontwikkelt een heel eigen stijl, zijn eigen realisme. Door specifieke kenmerken van een tafereel of een personage weg te laten, streeft hij naar een ‘universeel’ realisme. Sommigen bestempelen Raveel als Pop art-kunstenaar en soms wordt hij zelfs de Belgische David Hockney genoemd. Maar eigenwijs als hij is, blijft hij zijn eigen ding doen.

Levende vogels op doek

Stilaan smokkelt Raveel de realiteit letterlijk binnen in zijn werk. Hij zoekt de grenzen van het canvas op door er voorwerpen aan vast te maken. Eerst gaat hij objecten als vensters en gordijnen gebruiken. Daarna voegt hij spiegels toe, die de omgeving en de toeschouwer direct betrekken. Uiteindelijk doet hij iets waarmee hij zijn wens om kunst en leven ultiem te verbinden, volbrengt. Hij integreert levende dieren in zijn werk, eerst een duif, en later, in het monumentale werk Het verschrikkelijke mooie leven, twee kanaries in een kooi.

Roger Raveel. Een retrospectieve loopt van 18 maart t.e.m. 21 juli bij BOZAR.