De beginjaren

Carlos Cruz-Diez (1923-2019) begon zijn carrière in de jaren 40 in Caracas, Venezuela. Zijn eerste figuratieve werken gingen geleidelijk over in een meer abstracte taal, in lijn met de stromingen van die tijd. Al snel ontdekte hij andere uitdrukkingsmogelijkheden en begon hij zijn eigen taal uit te vinden. Begin jaren 60 reisde hij heen en weer tussen Amerika en Europa en vestigde hij zich uiteindelijk met zijn gezin in Parijs. Hij nam er deel aan tentoonstellingen van kinetische kunst en werkt als grafisch vormgever, maar liet uiteindelijk zijn oog vallen op een nieuwe studie: kleur(en).  

Kleur in ruimte

Vastbesloten om het fenomeen kleur op een nieuwe manier te begrijpen en een keerpunt in de kunstgeschiedenis te veroorzaken begint hij aan een uitgebreid onderzoek: Hoe nemen we kleuren waar? Wat is de invloed van licht? Wetenschappers als Eugène Chevreul en artiesten als Jozef Albers en Victor Vasarely voeden zijn kennis en inspireren zijn denkpistes. Zijn werken weerspiegelen de steeds veranderende aard van kleur. In tegenstelling tot de impressionisten, die de veranderende kleur van licht lieten zien op een niet te veranderen moment in het verleden, geeft Cruz-Diez de mogelijkheid om in het heden kleur vast te leggen. 

Kleur als echo

Carlos Cruz-Diez werkte aan acht onderzoeksprojecten over kleur, elk gebaseerd op de studie van een of meerdere chromatische fenomenen. Een daarvan was Couleur Additive, waarmee hij in de jaren 60 begon te experimenteren: wanneer twee kleurvlakken elkaar raken, ontstaat er een derde kleur waarvan het bestaan virtueel is. Induction Chromatique is gebaseerd op de optische illusie van het ‘nabeeld’, een imaginair beeld dat gevormd wordt wanneer je naar een felgekleurd voorwerp kijkt, zoals de zon, en vervolgens je blik richt op een witte of zwarte achtergrond. Dan zie je dezelfde vorm in de complementaire kleur van het origineel: geel wordt blauw, rood wordt groen. Ook in de werken van Cruz-Diez zie je vormen dubbel in complementaire kleuren. Duizel je? Of is het dagdromen? 

Kleur in beweging 

Sinds 1965 heeft Cruz-Diez over de hele wereld talrijke monumentale en openbare kunstwerken gecreëerd, die een levendige dialoog aangaan met de toeschouwer. Deze stedelijke interventies versterken het gemeenschapsgevoel en geven aanleiding tot diverse, multiculturele ervaringen. Voor Cruz-Diez is straatkunst een hefboom van kennis die de geschiedenis van de hedendaagse kunst heeft beïnvloed. Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van de kunstenaar vieren we zijn kunst die, door een nieuw perspectief te bieden op het fenomeen kleur, een diepgaande invloed heeft gehad op onze tijd. 

Cruz-Diez wordt vertegenwoordigd in de permanente collecties van toonaangevende instellingen zoals MoMA, Tate Modern en Centre Pompidou. Meer info vind je op de officiële website van Cruz-Diez. 

Ontdek het muziekseizoen ‘24-’25 van Bozar hier.