‘EEN MEERTALIGE STAD IN EEN TWEETALIGE DWANGBUIS’

Hoewel de grondwet taalvrijheid garandeert, is taal steeds een omstreden kwestie geweest in België. Het huidige politieke model is gebaseerd op de pacificatie van conflicten tussen de twee grootste taalgemeenschappen. Het is het resultaat van een schijnbaar continue reeks staatshervormingen en consociationalistische conflicten, en voorkomt dat officieel taalgebruik de politieke basis kan vormen voor een nieuw ontwerp. Dat resulteerde in een complexe organisatie van openbare en semiopenbare instellingen.
Het pacificatiemodel is gebaseerd op het politieke landschap van vóór 1960 – sindsdien is de situatie drastisch veranderd en werd Brussel een stad van immigratie. Tegenwoordig heeft de helft van de bevolking in de hoofdstad een allochtone achtergrond. Slechts een derde van de Brusselse jongeren groeit op in een traditioneel eentalig gezin op basis van een van de officiële talen. Die veranderende bevolkingssamenstelling heeft natuurlijk ook een invloed op de taalbeleving. Binnen alle verschillende domeinen van taalgebruik wordt Brussel gekenmerkt door een toenemende meertaligheid. De vraag is dan ook in hoeverre die situatie de traditionele structuren beïnvloedt van het pacificatiemodel, dat erop gericht is de contacten tussen de twee traditionele talen te reguleren.

Rudi Janssens is senior onderzoeker aan de VUB en lid van Brio.