Ryelandt Trio plays Frank Zappa

Robert Groslot (° 1951)

La Fenice (2014) (12')

Frank Zappa (1940-1993), arr. Luc Brewaeys (1959-2015) 

The Zappa Album works by Frank Zappa (1989)

Inca Roads (2'20") 

Black Page (3'25")

Penis Dimension (4')

Five - five - FIVE (3'40")

Sofa nr. 1 (3'30")

Uncle Meat Theme (1'25")

I'm stealing the towels (3')

Naval Aviation in Art ? (2')

Florentine Pogen (2'45")

Sad Jane (6'05")

Strictly Genteel (6'10") 

Tijdsduur: +/- 1u

Experimentele rock voor klassiek pianotrio 

Het ambitieuze Ryelandt Trio brengt een frisse kijk op enkele van Frank Zappa’s innovatieve en grensverleggende composities. De musici specialiseerden zich de laatste jaren voornamelijk in Belgische muziek. Hun focus ligt zowel op onderbelichte werken als op eigentijds repertoire en dit weekend hoort daar ook muziek van Zappa bij. Deze keuze is minder verrassend dan doet vermoeden: in 1989 ging het Vlaamse Cucamonga Trio hen namelijk voor toen zij de succesvolle première verzorgden van Luc Brewaeys' Zappa-bewerkingen voor pianotrio in de Brusselse Ancienne Belgique. 

Al staat Frank Zappa (1940-1993) vooral bekend als zanger-gitarist en excentrieke frontman van de rockband The Mothers of Invention, hij beschouwde zichzelf in de eerste plaats als componist. Gedurende het gros van zijn carrière experimenteerde Zappa met akoestische instrumenten en orkestratie en paste hij die op de meest onconventionele manieren toe in zijn composities. Zappa had een grote waardering voor klassieke muziek en vond het onderscheid tussen pop- en rockmuziek enerzijds en kunstmuziek anderzijds een artificieel construct. Zijn vaak provocerende output is dan ook niet onder één noemer te brengen. Hij combineerde moeiteloos experimentele rock, jazz fusion, avant-garde en klassieke muziekgenres allerhande. Humor, satire en pastiche waren voor hem een onmiskenbaar middel om de grenzen tussen de genres te doen vervagen. 

Zappa’s vindingrijke en levendige composities konden ook Luk Brewaeys (1959-2015) bekoren, al leerde hij ze pas relatief laat kennen. Brewaeys was evenzeer een muzikale innovator, voor wie het verkennen van nieuwe klankmogelijkheden een tweede natuur werd. De veelzijdige Belgische componist was dan ook zeer bedreven in het arrangeren. Hij keek verder dan het klassieke repertoire en bewerkte eerder al muziek van George Gershwin en Sting voor houtblaaskwintet. Hoewel niet al deze composities in zijn officiële repertoirelijst werden opgenomen, kregen die van Zappa wél een plaats. Het idee om deze arrangementen te maken ontstond in samenwerking met Radio 1-producer Zjakki Willems. Naarmate het project meer vorm kreeg, werd er voor de gelegenheid een pianotrio samengesteld genoemd naar de plaats van Zappa’s eerste opnamestudio. Het resultaat ging gepaard met een cd-opname in de studio’s van VRT (toen nog BRT) en enkele zeer goed onthaalde concerten. 

Waar Brewaeys zijn arrangementen anders voornamelijk van kleine naar grote bezetting omzette, was het in dit geval net omgekeerd, wat het palet aan klankkleuren aanzienlijk inperkte. Bovendien had Brewaeys geen toegang tot bestaande partituren en moest hij deze complexe muziek dus volledig op het gehoor noteren. De nummers waarop Brewaeys zich baseerde, waren zoals heel Zappa's oeuvre erg verscheiden. Sommige composities werden eerder opgenomen door The Mothers of Invention, andere bestonden reeds voor klassiek orkest of ensemble, een aantal als cross-over van beide.  

Frivole transparantie 

De intensiteit en de complexe ritmische structuren die vaak terugkomen in Zappa’s muziek liet Brewaeys door de uitgedunde instrumentatie een stuk transparanter klinken. Hij ging zelfs nog een stap verder en deelde voor een aantal nummers het trio op, zoals bij zijn bewerkingen van I’m Stealing the Towels, The Black Page #2 en The Uncle Meat Theme waarin hij respectievelijk koos voor piano solo, de combinatie piano-viool en viool-cello. Brewaeys had niet de intentie om de muziek naar zijn hand te zetten, het resultaat blijft absoluut Zappa: met dezelfde energie maar in een lichtere densiteit. In zekere zin geeft net dat een humoristisch-frivool element aan Brewaeys’ interpretatie, denk maar aan het nummer Penis Dimension uit Zappa's surrealistische film 200 Motels (1971) dat deze keer niet met kluchtige teksten, koor, band en orkest wordt gebracht maar uitgekleed werd tot een versie voor piano solo. 

Door de vakkundige arrangementen en virtuoze uitvoering slaan de muzikanten van het Ryelandt Trio een brug tussen Zappa's muzikale universum en de esthetiek van het klassiek pianotrio. Ze vervolledigen het programma met La Fenice (2014) van de Belgische componist en pianist Robert Groslot (1951). Speciaal geschreven voor het trio, kenmerkt deze boeiende compositie zich door een levendig spel van klankkleuren en ritmische motieven.