Remember to turn down the brightness and mute your phone.
Budapest Festival Orchestra, Fischer & Tishchenko
23 Sept.'24
- 20:00
Henry Le Boeufzaal
Manuel de Falla (1876 - 1946)
Spaanse dans nr. 1 (La vida breve, 1905)
Franz Liszt (1811 - 1886)
Hongaarse rapsodie nr. 4 (1847)
Iván Fischer (°1951)
Dance Suite for Violin and Orchestra in memory of J.S. Bach
Antonín Dvořák (1841 – 1904)
Symfonie nr. 7, op. 70 (1885)
Luistersleutels
- Luister bij Falla naar de castagnetten en het snelle tempo in een maatsoort van drie. Zij verraden dat Falla zijn inspiratie heeft gehaald bij de ‘jota’, een traditionele Spaanse dans.
- Let in de Hongaarse rapsodie op de snelle passages (accelerandos) die bruusk worden afgekapt. Een verwijzing naar de schwung van de Roma-muziek die ook Liszt inspireerde.
- De finale beweging van Dvořáks Zevende begint met een stijgende octaafsprong. Samen met de picardische terts op het einde versterkt dit het heroïsche karakter dat Dvořák wilde oproepen.
Spaanse dansen, Hongaarse ritmes én boogiewoogie.
Europa in de negentiende eeuw loopt over van de romantiek. Dat weten ook Iván Fischer en het Budapest Festival Orchestra. Zij brengen ons enerzijds dansritmes van Manuel de Falla en Franz Liszt. Anderzijds worden we ondergedompeld in de dramatiek van de zevende symfonie van Dvořák. Fischer brengt ook een eigen werk mee, een modern eerbetoon aan Johann Sebastian Bach.
Manuel de Falla - Spaanse dans nr. 1 (La vida breve)
De Spaanse componist Manuel De Falla (1876-1946) schreef het lyrisch drama La vida breve (1905) als inzending voor een wedstrijd voor Spaanse opera’s. Daar werd hij meteen tot winnaar gekroond, een succesvolle start van zijn carrière als componist. De troef van Falla was de vermenging van de muzikale traditie van de Roma met ‘verismo’, een post-romantisch operagenre die het dagelijks leven van lagere sociale klassen centraal stelt. De “Spaanse Dans” uit de tweede akte van La vida breve is een populair onderdeel dat vaak apart wordt opgevoerd. De muziek schept de sfeer van een trouwfeest in de straten van Granada.
Franz Liszt - Hongaarse rapsodie nr. 4 voor orkest
Franz Liszt (1811-1886) publiceerde tussen 1851 en 1853 zijn eerste vijftien Hongaarse Rapsodieën. Hij verhief het genre van amateursmuziek tot een nationalistisch, episch en virtuoos genre. In deze vierde rapsodie hanteerde hij elementen van de ‘verbunk’ (afkomstig van het Duitse ‘Werbung’): een Hongaarse dans getypeerd door een langzaam tempo en een vurig einde. Deze dans werd gebruikt om jongens te overtuigen naar het leger te gaan.
Het werk wordt opgevoerd door het orkest met Jenö Lisztes (°1986) op een typisch Hongaars instrument: de cymbalum. Dit instrument heeft een trapeziumvormige klankkast waarin metalen snaren horizontaal verdeeld liggen. De muzikant bespeelt het instrument door de snaren aan te slaan met hamertjes. Deze toevoeging is geschikt voor de Hongaarse Rapsodieën: Liszt, die het stuk origineel schreef voor piano, wilde namelijk de klank nabootsen van de cymbalum.
Iván Fischer - Dance Suite for Violin and Orchestra in memory of J.S. Bach
Als antwoord op de door dans geïnspireerde werken van Falla en Liszt, brengt Iván Fischer (1951) zijn eigen Dance Suite for Violin and Orchestra in memory of J.S. Bach. Fischer geeft een moderne twist aan de gestileerde dansen die Bach destijds toonzette. Geen sarabande, polonaise of gigue, maar wel bossanova, boogie woogie, ragtime en tango doen vanavond het orkest swingen.
Fischer studeerde piano, viool, cello en compositie in Boedapest. Nadien trok hij naar Wenen om er orkestdirectie te studeren. In 1983 richtte hij het Budapest Festival Orchestra op. Dit orkest is gekend voor een levendige en nauwkeurige speelstijl. Doorheen zijn carrière werd Fischer al gelauwerd als operaregisseur, componist en dirigent. In 2021 werd hij honorair gastdirigent bij het Koninklijk Concertgebouworkest in Amsterdam.
Antonín Dvořák - Symfonie nr. 7, op. 70
De zevende symfonie (1884) van Antonín Dvořák (1841-1904) neemt een speciale positie in in zijn repertoire. Hij schreef het stuk in tijden van politieke onrust in Tsjechië. Onder het hoofdthema aan het begin van de eerste beweging schreef Dvořák een kleine notitie: "Dit hoofdthema kwam bij me op bij de aankomst in het station van de ceremoniële trein uit Pest in 1884." Dit verwijst naar een bezoek van een grote groep Hongaren aan Praag die werden onthaald met verschillende betogingen.
Daarnaast was zijn persoonlijke leven turbulent in die periode. In 1882 stierf zijn moeder. De langzame tweede beweging is een verklanking van zijn rouw. In diezelfde periode brak hij internationaal door als componist, maar hij kon zich moeilijk verhouden tot het Tsjechisch patriottisme en zijn buitenlandse ambities. Al deze zaken hebben ervoor gezorgd dat er een duidelijke stijlbreuk hoorbaar is in de zevende symfonie. Waar hij de jaren voordien elementen gebruikte van slavische folklore, wordt zijn muziek nu donkerder, agressiever en dramatischer.
De toonaard van het werk, D mineur, is een verwijzing naar het Requiem van Mozart en de negende symfonie van Beethoven. Dvořák wilde eenzelfde monumentaal werk schrijven. Deze toonaard volhardt tot de finale beweging waar het werk toch eindigt in de picardische terts D majeur.
Merel Van Wambeke
Budapest Festival Orchestra
Het Budapest Festival Orchestra is het jongste orkest in de wereldwijde top-10 van symfonieorkesten. Het werd in 1983 opgericht door Zoltán Kocsis en Iván Fischer, die sindsdien de vaste dirigent bleef. Behalve in thuisbasis Boedapest speelt het BFO regelmatig in de grootste internationale concertzalen. Het staat niet alleen garant voor uitmuntende klassieke concerten, maar experimenteert ook met alternatieve concertvormen, zoals concerten voor jonge kinderen, verrassingsconcerten zonder aangekondigd programma of grootschalige openluchtconcerten. Daarnaast realiseert het orkest jaarlijks operaproducties die tijdens verschillende internationale operafestivals werden uitgevoerd.
Iván Fischer
Dirigent
De Hongaarse dirigent Iván Fischer is een van de belangrijkste figuren in de internationale muziekwereld. Naast dirigent en componist is hij (mede)oprichter en artistiek directeur van het Budapest Festival Orchestra en van festivals als Budapest Mahlerfest, Bridging Europe Festival en Vicenza Opera Festival. Fischer was chef-dirigent bij National Symphony Orchestra Washington, Opéra National de Lyon en Konzerthausorchester Berlin en werkte als gastdirigent samen met o.a. de Berliner Philharmoniker, het Concertgebouworkest en New York Philharmonic. Het Wereld Economisch Forum bekroonde Fischer met de Crystal Award voor zijn rol in het versterken van internationale culturele relaties.
Diana Tishchenko
Viool
Diana Tishchenko, geboren in 1990 op de Krim, studeerde bij Ulf Wallin en werd zijn assistente aan de Hanns Eisler Hochschule in Berlijn. Op 18-jarige leeftijd werd ze lid van het Gustav Mahler Jeugdorkest en was ze de jongste concertmeester ooit. Ze speelde reeds onder Sir Colin Davis, Herbert Blomstedt en Daniele Gatti. Daarnaast trad ze in kamermuziekverband op met Gidon Kremer, Steven Isserlis en Christian Tetzlaff. Ze won verschillende internationale concoursen, waaronder het Long-Thibaud-Crespin Vioolconcours. Ze werd door de Philharmonie de Paris en het Casa da Música de Porto uitgeroepen tot ECHO Rising Star 2020-2021. Haar eerste album, Strangers in Paradise kreeg lovende kritieken.
European Youth Orchestra
Volgens The Guardian biedt het Europees Jeugdorkest (EUYO) "meeslepend, adembenemend goed orkestspel, bruisend van energie met een haarscherpe focus en collectieve durf". Jaarlijks dingen zo'n 3000 kandidaten uit alle EU-lidstaten mee naar 120 plaatsen. Vele alumni werden later vooraanstaande dirigenten, solisten, docenten en instrumentalisten. Het orkest heeft opgetreden in 's werelds grootste concertzalen en festivals, zoals de BBC Proms, Carnegie Hall in New York en het Musikverein in Wenen. Het orkest, opgericht in 1976 door Joy en Lionel Bryer, is al bijna vijftig jaar Cultureel Ambassadeur van de EU. In 2024 verwelkomt het orkest dirigenten Iván Fischer en Gianandrea Noseda terug.
Jeno Lisztes
Cimbalom
Jeno Lisztes is geboren in Boedapest in 1986. Hij begon op 4-jarige leeftijd te spelen op het beroemdste Hongaarse instrument, de cimbalom. Het zat in de familie: zijn vader en grootvader zijn ook cimbalomspelers. Hij studeerde af aan de Franz Liszt Muziekacademie en soleert sindsdien bij onder andere New York Philharmonic, Budapest Festival Orchestra en Orchestre Philharmonique Royal de Liège. Daarnaast heeft Lisztes ook zijn eigen jazztrio, het Jeno Lisztes Cimbalom Project, en speelt hij in het Roby Lakatos Ensemble.
Budapest Festival Orchestra
eerste viool
Daniel Bard
Violetta Eckhardt
Ágnes Biró
Balázs Bujtor
Csaba Czenke
Mária Gál-Tamási
Emese Gulyás
Erika Illési
István Kádár
Péter Kostyál
Eszter Lesták Bedő
Gyöngyvér Oláh
Tímea Iván
Biel Ricart Gélinas
Lucrezia Costanzo
Tatjana Oterdoom-Reuter
Cathy Heidt
Éva Kóbor
tweede viool
János Pilz
Antónia Bodó
Györgyi Czirók
Pál Jász
Zsófia Lezsák
Noémi Molnár
Anikó Mózes
Levente Szabó
Zsolt Szefcsik
Zsuzsanna Szlávik
Sophie Williams
Maria Sá
Marta Dettlaff
Émilie Chigioni
Anna Sanchis Llorens
Cristina Cazac
altviool
Csaba Gálfi
Zoltán Fekete
Barna Juhász
Nikoletta Reinhardt
Nao Yamamoto
Gábor Sipos
Krisztina Haják
Filipa Rodrigues
José Carlos Palmero Casanova
Michiel Wittink
Audinga Musteikyte
Almudena Quintanilla
Miguel Erlich
cello
Péter Szabó
Lajos Dvorák
Éva Eckhardt
György Kertész
Gabriella Liptai
Kousay Mahdi
Orsolya Mód
Rita Sovány
Nina Kiva
Pietro Silvestri
Tonka Javorovic
Anna Tonini Bossi
contrabas
Zsolt Fejérvári
Attila Martos
Károly Kaszás
László Lévai
Csaba Sipos
David Tinoco
Jenő Puporka
Vilmos Mohácsi
Uxia Marínez-Botana
fluit
Gabriella Pivon
Anett Jóföldi
Bernadett Nagy
hobo
Victor Aviat
Marie-Noelle Perreau
Klarinet
Ákos Ács
Rudolf Szitka
Roland Csalló
fagot
Dániel Tallián
Kayetan Cyganski Bolski
hoorn
Zoltán Szőke
András Szabó
Dávid Bereczky
Zsombor Nagy
trompet
Gergely Csikota
Tamás Póti
trombone
Balázs Szakszon
Attila Sztán
Gergely Janák
tuba
József Bazsinka
pauken
Roland Dénes
percussie
László Herboly
István Kurcsák
Gábor Pusztai
Kornél Hencz
harp
Ágnes Polónyi
elektrische piano
Krisztina Melisko
cymbalom
Jenő Lisztes
assistent-dirigent
Nicholas Hersh
Bozar Maecenas
Prince et Princesse de Chimay • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter
Bozar Honorary Patrons
Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt
Bozar Patrons
Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Comte Gabriel Armand • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur Tony Bernard • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • De heer en mevrouw Géry Daeninck • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Comte et Comtesse Bernard de Grunne • Madame Nathalie Guiot • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur et Madame Claude Kandyoti • Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Baron Andreas de Leenheer ✝ • Monsieur et Madame François Legein • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • De heer en mevrouw Thomas Leysen • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Madame Luc Mikolajczak • De heer en mevrouw Frank Monstrey • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Jean Pelfrène-Piqueray • Madame Marie-Caroline Plaquet • Madame Lucia Recalde Langarica • Madame Hermine Rédélé-Siegrist • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Madame Gaëlle Siegrist-Mendelssohn • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • De heer en mevrouw Coen Teulings • Messieurs Oliver Toegemann et Bernard Slegten • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • Mevrouw Yung Shin Van Der Sype • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • Monsieur et Madame Guy Viellevigne • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Monsieur Robert Willocx ✝ • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Monsieur et Madame Jacques Zucker • Zita, maison d'art et d'âme
Bozar Circle
Monsieur et Madame Paul Bosmans • Monsieur et Madame Paul De Groote • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck
Bozar Young Circle
Mademoiselle Floriana André • Docteur Amine Benyakoub • Mevrouw Sofie Bouckenooghe • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur Avi Goldstein • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur et Madame Melhan-Gam • Dokter Bram Peeters • Monsieur Lucas Van Molle • Monsieur et Madame Clément et Caroline Vey-Werny • Madame Cory Zhang