Remember to turn down the brightness and mute your phone.
Brussels Philharmonic & Bryce Dessner
24 Nov.'24
- 20:00
Henry Le Boeufzaal
Bryce Dessner (°1976)
Concerto voor piano (2023, Belgische première)
St. Carolyn by the Sea (2014)
Concerto voor viool (2021, Belgische première)
Concert zonder pauze
Duur: 70’
Opname door VRT en live uitzending door Musiq3
In coproductie met Ars Musica
“Ik voel me vaak als het kind in de speeltuin dat heen en weer gaat tussen twee bendes om ze samen te laten spelen.” Aan het woord is Bryce Dessner, de Amerikaanse componist en gitarist die even goed thuis is in de wereld van de rock als in die van de hedendaagse klassieke muziek. Zelf ziet hij geen onderscheid tussen beiden en bouwt hij gestaag aan een indrukwekkend oeuvre, wars van genres.
Dessner is misschien wel het bekendst als lid van de rockband The National. Opgericht in 1999, en sinds 2001 met Dessner aan boord, groeide de band geleidelijk uit tot een groot succes en lanceerde het vijftal al tien studioalbums. Samen met zijn broer Aaron voorziet Dessner de muzikale basisideeën en diept hij de arrangementen verder uit. Dit leidde tot verschillende muzikale uitstapjes: zo zijn Dessners orkestraties te horen op albums van Paul Simon, Bon Iver en Taylor Swift. Zijn klassieke opleiding komt hier ongetwijfeld goed van pas.
Dessner begon zijn muzikale leven als fluitist. Toch was het pas na het overschakelen naar gitaar, dat de eerste composities, voor zichzelf, tot stand kwamen. Hij vervolgde zijn muziekstudies aan Yale en werd er volledig gebeten door het schrijven van muziek. Dessner improviseerde er met Clogs – een niet-alledaags ensemble dat hij mee oprichtte, bestaande uit fagot, viool, altviool, percussie én allerhande snaarinstrumenten. Ook speelde Dessner bij Bang on a Can, werkte hij samen met de grondleggers van het minimalisme, Reich, Glass en Riley, en voerde werk uit van post-minimalisten als Michael Gordon en David Lang.
In zijn werk als componist zijn samenwerkingen tevens essentieel voor Dessner. Het idee van de “eenzame, geniale componist, die alleen in zijn kamer schrijft”, wijst hij radicaal af en verwijzen doet hij hierbij naar de geschiedenis: componisten speelden hun eigen muziek, improviseerden en lieten ruimte voor de muzikanten. Dessner stapt de repetitie dan ook niet binnen met een partituur waarvan hij wil dat de muzikanten ze éxact spelen zoals ze genoteerd is. Steeds is er ruimte voor samenwerking. Dessner pingpongt heen en weer over het werk in wording met de uitvoerder en schrijft het werk bovendien vaak op diens maat.
Zo werkte Dessner voor zijn Concerto for Two Pianos (2017) nauw samen met de virtuoze zussen Katia en Marielle Labèque. Intussen is de componist goed bevriend met de zussen en vormt hij zelfs een kwartet met beiden: het Dream House Quartet. Deze unieke formatie verkent sinds 2018 de unieke klankcombinatie van twee piano’s en twee elektrische gitaren, bespeeld door Dessner en David Chalmin. Het viertal brengt wervelend (post-)minimalistisch werk: van Glass en Reich, tot muziek van de twee gitaristen zelf. Dream House Quartet gaat ook breder met composities van onder meer Meredith Monk en Thom Yorke.
In Dessners Haven (2019) ontspint er zich een kort motief, door beide gitaren obsessief herhaald. De piano’s benadrukken met een herhaalde toon de regelmatige puls en punctueren het geheel met basnoten alvorens mee te stappen in de motivische ontwikkeling. Subtiel laat Dessner de ritmiek en het samenspel ontsporen: langzaamaan drijven de piano- en gitaarpartijen uit, waarop de textuur plots verandert: een naar boven stuiterende baslijn van de piano kondigt dit aan, waarop zachte trillers domineren en de twee piano’s kort de bovenhand nemen. Onverwacht herintroduceert Dessner het beginmotief waarna het stuk plots afbreekt.
Het post-minimalistische Haven klinkt naast Reichs iconische Electric Counterpoint (1987). Misschien niet geheel toevallig. Reich had immers een beslissende invloed op de jonge Dessner en deze laatste citeert het gitaarstuk als niet minder dan een “levensveranderende” ervaring: “Dit was een manier om lawaaiige elektrische gitaren te gebruiken in nauwkeurig ontworpen kunstmuziek.” Met de sterke ritmische drive en het obstinate motief is Electric Counterpoint niet veraf in Haven - zeker de derde beweging van Reichs stuk echoot sterk mee.
Ondanks de prominente post-minimale lijn, valt Dessners klassiek werk niet makkelijk onder één noemer te brengen. Invloeden van blues en Amerikaanse volksmuziek vallen hier en daar te ontwaren en de directheid van zijn muziek weerspiegelt ervaringen in de rock. Het bondige Nocturne, geschreven voor Dream House Quartet, lijkt haast een rocksong ohne Worte. Verder dialogeert Dessner geregeld met de geschiedenis van de Westerse klassieke muziek. In het strijkkwartet Le Bois (2019) gaat hij bijvoorbeeld aan de slag met Sederunt Principes van Perotinus, en treedt zo in de voetsporen van Reich die in Proverb (1995) een hommage bracht aan de middeleeuwse componist. Dessner onderstreept eveneens het belang van timbre in zijn werk en verwijst hierbij zowel naar de musique concrète instrumentale van Helmut Lachenmann als het experimentele gitaargebruik van Lou Reed en Sonic Youth. “Het gaat niet meer om de noten, maar om de resonantie van de snaar, om de fascinerende energie in een versterker, om feedback”, aldus Dessner. Het einde van Nono Spirals, een deel uit Sonic Wires (2022), illustreert Dessners experimenteerzin: plots vervormt Dessner de klank van de twee piano’s en gitaren volledig door middel van elektronische effecten, om de analoge klank uiteindelijk helemaal uit te vegen. Een opvallend element in zijn werk is verder een sterk ritmische drive – “Ik vind het leuk om te onderzoeken hoe muzikanten zich verhouden tot puls” - iets wat Dessner terugbrengt naar het uitvoeren van (post-)minimale muziek.
Zo schiet het Violin Concerto (2021) vliegensvlug uit de startblokken: ononderbroken raast de viool door, terwijl het orkest wordt meegezogen in de tomeloze energie van de solist en met veelal korte interjecties zorgt voor erg verscheiden kleuringen. Pas na bijna een kwartier valt de onophoudelijke motoriek van de viool voor het eerst volledig stil, waarop Dessner meticuleus de harmonieken van het instrument aftast en een moment van rust zich aandient. Iets wat zich op het einde van deel twee in nog grotere mate herhaalt met een passage van verinnerlijking. Het orkest verzandt er in stasis en speelt een zachte pedaaltoon, waarop de viool een aangrijpende, uitgebeende solo brengt. Inspiratie voor het werk vond de componist in Anne Carson’s essay The Anthropology of Water waarin een pelgrimstocht naar Santiago de Compostela opnieuw wordt verbeeld. Tijdens het componeren zag Dessner een analogie tussen schrijven van het vioolconcerto en een pelgrimstocht; vele andere muzikale pelgrims lieten al iconisch muziek na, aldus de componist. Hoewel traditionele dramaturgische elementen van het concerto aanwezig zijn, ondermijnt Dessner deze ook. Zo volgen de strijkers in de eerste beweging de solist geregeld tutti, terwijl dit unisono materiaal zich in de tweede beweging ontpopt tot een polyfoon weefsel waarin elk instrument een eigen solo heeft, iets wat de traditionele verhoudingen tussen solist en orkest omkeert.
Ook het Pianoconcerto (2023) getuigt van een tomeloze energie. Dessner schreef het werk voor de pianiste Alice Sara Ott en droeg het op aan zijn zus Jessica, een choreografe en danseres, wiens werk en leven ook als inspiratiebron fungeerden. Het openingsdeel baadt in de sfeer van een barokke dans: de baslijn vormt de centrale melodie en draait rond als een barokke continuo terwijl de lichte ostinato-patronen van de rechterhand de boog van een danser volgen. Na een verstilde tweede beweging, herneemt Dessner het dansgegeven in het virtuoze slotdeel, waar tragere lyrische passages afwisselen met intense, vreugdevolle secties.
“NOT ALLOWED TO DO THIS.”, is iets wat Dessner vaak naar zichzelf mailt tijdens het componeren. Zo hoor je in St. Carolyn by the Sea (2011) een heel andere Dessner. In dit werk voor orkest en twee elektrische gitaren, geïnspireerd door Big Sur van Jack Kerouac - icoon van de beat generation - ging de componist op zoek een manier naar texturen waarbij de gitaren subtiel in het orkest ingebed zijn. Op lange pedaaltonen van de strijkers doen de twee gitaren met eenvoudig materiaal langzaam hun intrede. Geagiteerde violen en dalende glissandi in de strijkers kondigen een nieuw deel aan. De sferische intro maakt hierbij plaats voor gesyncopeerde ritmes (van de gitaren), prominente percussiepartijen en een intrigerend spel van dynamiek en klankkleur, waarbij de gitaren virtuoos worden uitgespeeld tegenover het orkest. Besluiten doet Dessner op triomfantelijke wijze.
Naast zijn activiteit als muzikant en componist, is Dessner ook actief als curator. Zo richtte hij het in 2006 het MusicNOW Festival op, gewijd aan hedendaagse muziek. Op vraag van Bozar, stelde Dessner een unieke avond samen en nodigde hij enkele van zijn favoriete muzikanten uit. Je hoort een naadloos versmelten van genres in deze eenmalige samenkomst: met songs van This Is the Kit en Mina Tindle in strijkarrangement en selecties uit Dessners strijkkwartetten, waaronder het meeslepende, sterk ritmische Impermanence (2020), geschreven voor de gelijknamige dansvoorstelling van Rafael Bonachela.
Cedric Feys
André de Ridder
muzikale leiding
De Duitse dirigent André de Ridder studeerde orkestdirectie in Wenen en Londen. Sinds 2022 is hij algemeen muziekdirecteur van het Theater Freiburg. Hij is een internationaal veelgevraagde naam omwille van zijn indrukwekkende stilistische veelzijdigheid; van barok- tot hedendaagse muziek. Hij werkte samen met vooraanstaande orkesten waaronder het Chicago Symphony Orchestra, New York Philharmonic, BBC Symphony Orchestra, Orchestre de Paris en het Concertgebouworkest. Recent dirigeerde De Ridder onder meer nieuwe producties van Hänsel und Gretel, Don Carlos en Die Zauberflöte in het Theater Freiburg, in een regie van vaste medewerker Marco Štorman.
Alice Sara Ott
piano
Dankzij haar creatieve geest en de succesvolle albums bij Deutsche Grammophon is Alice Sara Ott één van de meest gestreamde klassieke artiesten ter wereld. De Duits-Japanse pianiste was in 2023 het gezicht van de lancering van Apple Music Classical waarbij haar album Beethoven exclusief werd uitgebracht. Vorig seizoen stelde ze bij Bozar haar project Echoes of Life voor, een muzikale reis met visuals en muziek van Chopin, Takemitsu en Ligeti. Ze verzorgt dit jaar de wereldpremière van het nieuwe pianoconcerto dat Bryce Dessner voor haar componeerde, en voert het uit met onder andere het Orchestre Philharmonique de Radio France, het Deutsches Sinfonieorchester Berlin en Brussels Philharmonic.
Pekka Kuusisto
viool
De Finse violist, dirigent en componist Pekka Kuusisto staat bekend om zijn frisse benadering van repertoire. Hij is artistiek directeur van het Noors Kamerorkest, eerste gastdirigent & co-artistiek directeur van het Filharmonisch Orkest van Helsinki en vanaf seizoen ’25-’26 eerste gastdirigent van het Göteborg Symfonieorkest. Kuusisto is een voorvechter van nieuwe muziek. Zo werkt hij geregeld samen met componisten als Nico Muhly, Daníel Bjarnason en
Thomas Adès. Daarnaast is hij ook een begenadigd improvisator en speelt hij samen met artiesten uit andere genres en disciplines, waaronder Hauschka en Kosmin, Brian Crabtree - een pionier van de elektro - en jazz trompettist Arve Henriksen.
Bryce Dessner
elektrische gitaar
Bryce Dessner is een vitale en zeldzame kracht in de hedendaagse muziek. Hij won Grammy Awards als klassiek componist én met de band The National, waarvan hij gitarist en arrangeur is. Dessner krijgt regelmatig compositieopdrachten van de meest vooraanstaande orkesten en ensembles - van het Orchestre de Paris tot het Los Angeles Philharmonic - en schrijft ook regelmatig filmmuziek. Zo oogste hij veel lof voor de soundtracks van The Revenant, in samenwerking met de late Ryuichi Sakamoto, en The Two Popes. Tijdens seizoen ‘24-‘25 wordt Dessners muziek uitgevoerd door onder meer het Los Angeles Philharmonic, het Orchestre Philharmonique de Radio France, het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin en het Orchestre National de Lyon.
David Chalmin
elektrische gitaar
David Chalmins veelzijdigheid en brede muzikale interesses hebben ertoe geleid dat hij in verschillende genres heeft gewerkt: van klassiek tot rock en elektronische muziek. De zanger en gitarist toont zowel in zijn soloalbums (Innocence, la terre invisible, Continuum) als in de verschillende bands die hij stichtte, zoals Dream House Quartet en Ubunoir, zijn talent in het combineren van elektronische texturen en akoestische elementen. Chalmins muziek wordt geroemd om zijn experimentele aanpak, waarbij rijke, atmosferische klanken hand in hand gaan met intense, dynamische optredens. Naast zijn solowerk heeft Chalmin samengewerkt met een breed scala aan artiesten, waaronder de Franse cellist Gaspar Claus en de Noorse componiste Rebekka Karijord.
Brussels Philharmonic
Het huidige Brussels Philharmonic werd in 1935 opgericht als symfonieorkest van de Belgische openbare omroep en is sinds 1998 een zelfstandige instelling. Het orkest resideert in Flagey en wordt sinds 2022 geleid door muziekdirecteur Kazushi Ono, met wie het de missie deelt om zowel het symfonische repertoire als hedendaagse muziek te delen met een groot publiek. Daarnaast heeft Brussels Philharmonic een voorliefde voor filmmuziek: het nam al verschillende soundtracks op en won in 2012 zelfs een Oscar met de muziek voor The Artist. Buiten Vlaanderen en Brussel speelde het orkest op internationale podia als Carnegie Hall New York, Philharmonie de Paris, Wiener Musikverein en Großes Festspielhaus Salzburg.
Konzertmeister
Henry Raudales
eerste viool
Bart Lemmens **
Olivia Bergeot
Annelies Broeckhoven
Stefan Claeys
Cristina Constantinescu
Justine Rigutto
Elizaveta Rybentseva
Anton Skakun
Alissa Vaitsner
Gillis Veldeman
Gabriele Filiberto Galleri
An-Sofie Perneel
Veerle Van Roosbroeck
tweede viool
Samuel Nemtanu *
Kristina Rimkeviciute **
Alexis Delporte
Aline Janeczek
Mireille Kovac
Eléonore Malaboeuf
Sayoko Mundy
Eline Pauwels
Véronique Burstin
Sophie Hutnik
José Manuel Jiménez Garcia
Anna Zaitseva
altviool
Yin-Ying Tseng *
Griet François **
Philippe Allard
Marina Barskaya
Thi Ngoc Phung Ha
Hélène Koerver
Agnieszka Kosakowska
Stephan Uelpenich
Patricia Van Reusel
Barbara Peynsaert
cello
Kristaps Bergs *
Barbara Gerarts
Sophie Jomard
Emmanuel Tondus
Elke Wynants
Myriam Baumann
Karin Broeckhove
Maria de Ferreira Nabeiro
contrabas
Simon Luce *
Thomas Fiorini
Daniele Giampaolo
Luzia Correia Rendeiro Vieira
Bram Decroix
Ben Faes
fluit
Lieve Schuermans *
Eva Vennekens **
hobo
Maarten Wijnen *
Lode Cartrysse **
klarinet
Anne Boeykens *
Emile Souvagie *
Midori Mori **
fagot
Karsten Przybyl *
Jonas Coomans **
hoorn
Marlies Callebert *
Luc van den Hove
Mieke Ailliet **
Reindert Geirnaert
trompet
Carmen Estibaliz Collado Castillo *
Diego Hernandez Torres
trombone
William Foster *
Gert-Jan Schoup
Tim Van Medegael **
tuba
Niels Lukkesen **
pauken
Titus Franken **
percussie
Jonathan Beyers
Stijn Schoofs **
Bart Swimberghe
Gideon Van Canneyt
harp
Eline Groslot **
* aanvoerder
** solist
26 Nov.'24 - 20:00
Caroline Shaw & Sō Percussion
28 Nov.'24 - 19:30
Dienne - Tyondai Braxton
30 Nov.'24 - 20:30
An Evening with Bryce Dessner
feat. Bryce Dessner, This is the Kit, Mina Tindle & Quatuor Zaïde
8 Jan.'25 - 20:00
Sinfonia Varsovia
Górecki 3
26 Jan.'25
Hyoid & Joris Lacoste
Berio - A-Ronne
26 Jan.'25 - 19:00
Sarah Aristidou & Spectra Ensemble
For Cathy
6 Feb.'25 - 20:00
Het Collectief
Morton Feldman - Crippled Symmetry
22 Feb.'25 - 20:00
Nederlands Kamerkoor & Asko|Schönberg
Liszt Via Crucis & Gubaidulina
12 Maa.'25 - 20:30
Caroline Shaw & Gabriel Kahane
30 Maa.'25 - 19:00
Patricia Kopatchinskaja, Vox Luminis & Aurora Orchestra
Dies Irae
29 Apr.'25 - 20:00
Diamanda La Berge Dramm
Bach & Glass
undefined
undefined
Bozar Maecenas
Prince et Princesse de Chimay • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter
Bozar Honorary Patrons
Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt
Bozar Patrons
Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Comte Gabriel Armand • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur Tony Bernard • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • De heer en mevrouw Géry Daeninck • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Comte et Comtesse Bernard de Grunne • Madame Nathalie Guiot • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur et Madame Claude Kandyoti • Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Baron Andreas de Leenheer ✝ • Monsieur et Madame François Legein • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • De heer en mevrouw Thomas Leysen • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Madame Luc Mikolajczak • De heer en mevrouw Frank Monstrey • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Jean Pelfrène-Piqueray • Madame Marie-Caroline Plaquet • Madame Lucia Recalde Langarica • Madame Hermine Rédélé-Siegrist • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Madame Gaëlle Siegrist-Mendelssohn • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • De heer en mevrouw Coen Teulings • Messieurs Oliver Toegemann et Bernard Slegten • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • Mevrouw Yung Shin Van Der Sype • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • Monsieur et Madame Guy Viellevigne • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Monsieur Robert Willocx ✝ • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Monsieur et Madame Jacques Zucker • Zita, maison d'art et d'âme
Bozar Circle
Monsieur et Madame Paul Bosmans • Monsieur et Madame Paul De Groote • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck
Bozar Young Circle
Mademoiselle Floriana André • Docteur Amine Benyakoub • Mevrouw Sofie Bouckenooghe • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur Avi Goldstein • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur et Madame Melhan-Gam • Dokter Bram Peeters • Monsieur Lucas Van Molle • Monsieur et Madame Clément et Caroline Vey-Werny • Madame Cory Zhang