Bach: Magnificat – Akademie für Alte Musik Berlin

Het muzikale evangelie volgens Bach 

Toen Johann Sebastian Bach in 1723 werd aangesteld als Thomaskantor in Leipzig, sleepte hij een van de meest gegeerde posities van de Duitse muziekwereld in de wacht. Hij stond er behalve voor de muziekeducatie in de Thomasschule ook in voor het opluisteren van de diensten in de vier kerken van de stad. In een mum van tijd werkte de componist enkele volledige cantatecycli af voor de zondagsdiensten en feestdagen van het kerkelijk jaar. Hij was misschien wel een van de meest sprekende muzikale tolken van zijn tijd: in de eerste plaats in zijn geestelijke werken, maar ook in profane composities was het onderliggende christelijke, door Luther gevormde woord steeds aanwezig. De cantate was de ideale vorm om Bijbelse verhalen en teksten affectief tot leven te brengen; Bachs muzikale zeggingskracht en retoriek schitteren doorheen de koralen, aria’s en recitatieven.  

Wachet auf, ruft uns die Stimme is ongetwijfeld een van zijn bekendste koraalcantates. Het libretto herneemt de parabel van de tien wijze en dwaze maagden die in het holst van de nacht met olielampen wachten op de bruidegom, een allegorie van de bruidsmystiek die de kerkgemeenschap, wachtend op de komst van Jezus, verbeeldt. Aan de basis van Bachs compositie ligt het gelijknamige koraal van de Duitse theoloog en componist Philipp Nicolai (1556-1608). Op de deinende toonladdergolven in de viool en hobo herkennen we in de opening van de koraalfantasie ook meteen de markante drieklank waarmee Nicolai zijn werk aanving. Het voortschrijdende, plechtige karakter van het gepunteerde ritme spreekt tot de verbeelding: welke indruk liet dit zo’n 300 jaar geleden na voor een gemeenschap, zo diepgeworteld in het geloof? Het prachtige liefdesduet tussen sopraan en bas, begeleid door een virtuoze violino piccolo, geeft ons een intieme inkijk: “Wann komst du, mein Heil? Ich warte …”. Het eeuwige menselijke hunkeren lijkt te worden verklankt door de aangehouden “warte”. Verlossing, of alleszins het vooruitzicht erop, wordt beloofd in het tweede duet, waarin verlangen en wanhoop plaats ruimen voor Freude en Wonne. De hereniging wordt bezegeld in het slotkoraal aan de hand van een uitbundige vierstemmige zetting; Bach keert terug naar Nicolai’s lied en de allesomvattende drieklank.    

In Meine Seel erhebt den Herren beroept Bach zich op de zogenaamde tonus peregrinus als bouwsteen, een van de negen oude gregoriaanse psalmtonen waarop alle psalmteksten konden worden gereciteerd. Deze negende “toonsoort” werd alleen gebruikt voor paaspsalm 114 en was dus enigszins de vreemde eend in de bijt. Maar Bach kiest precies voor deze melodie als muzikaal uitgangspunt voor de cantate. In het achttiende-eeuwse Leipzig werd de psalmtoon immers nog steeds gebruikt voor het zingen van het (niet-concertante) Deutsche Magnificat. De kerkgemeenschap zou Bachs muzikale citaat dus meteen moeten hebben herkend in het feestelijke openingskoor, waar ze weerklinkt in de sopraan- en altpartij. Bach componeerde het werk voor het feest van Maria-Visitatie: het evangelie volgens Lucas beschrijft het moment waarop Maria haar nicht Elisabeth opzoekt, beiden zijn op dat moment zwanger. Maria spreekt er de gezegende woorden “Magnificat anima mea dominum”, of, zoals Luther vertaalde, “Meine Seel erhebt den Herren”.  

Destijds werd de tekst van het Magnificat tijdens de lutherse versperdiensten dus voornamelijk in het Duits gezongen. Alleen voor bepaalde hoogdagen greep men terug naar de liturgie van voor de Reformatie. Voor zijn eerste Kerstmis in Leipzig demonstreerde Bach zijn compositorisch kunnen dus maar al te graag met een concertante zetting op de Latijnse tekst. De componist pakt uit met een uitgebreide instrumentale en vocale partituur, inclusief pauken en vijfstemmig koor. Feestelijk trompetgeschal en sprankelende vocalises in de zangpartijen vertolken de opgetogen exclamatie uit de lofzang van Maria. Opvallend is dat ook in deze compositie de tonus peregrinus weer opduikt. In Suscepit Israel citeert de trompet de melodie in lange notenwaarden, innig omarmd door de sopraan- en altpartijen die elkaar in stijgende en dalende passages achtervolgen. Bach zou zijn Magnificat in Es enkele jaren later reviseren: naast een aangepaste instrumentatie zouden ook de kersthymnen verdwijnen, waardoor de uitvoering van het werk niet langer tijdsgebonden was.

Aletheia Vanackere 

Wachet auf, ruft uns die Stimme, BWV140 

Duits

1. Coro  

"Wachet auf," ruft uns die Stimme 
Der Wächter sehr hoch auf der Zinne, 
"Wach auf du Stadt Jerusalem! 
Mitternacht heißt diese Stunde!" 
Sie rufen uns mit hellem Munde: 
"Wo seid ihr klugen Jungfrauen? 
Wohlauf, der Bräutigam kommt, 
Steht auf, die Lampen nehmt! 
Halleluja! 
Macht euch bereit 
zur Hochzeitsfreud; 
Ihr müsset ihm entgegen gehen!"  

2. Recitativo (Tenor) 

Er kommt, er kommt, 
Der Bräutgam kommt! 
Ihr Töchter Zions, kommt heraus, 
Sein Ausgang eilet aus der Höhe 
In euer Mutter Haus. 
Der Bräutgam kommt, der einem Rehe 
Und jungen Hirsche gleich 
Auf denen Hügeln springt 
Und euch das Mahl der Hochzeit bringt. 
Wacht auf, ermuntert euch! 
Den Bräutgam zu empfangen! 
Dort, sehet, kommt er hergegangen.  

3. Aria (Duetto Soprano & Bass) 

Sopran: Wenn kömmst du, mein Heil?  
Bass: Ich komme, dein Teil 
S: Ich warte mit brennendem Öle. 
S & B: Eröffne den Saal 
B: Ich öffne den Saal. Zum himmlischen Mah 
S: Komm, Jesu! 
B: Komm, liebliche Seele!  

4. Choral (Tenor) 

Zum himmlischen Mahl. 
Zion hört die Wächter singen, 
Das Herz tut ihr vor Freuden springen, 
Sie wachet und steht eilend auf. 
Ihr Freund kommt vom Himmel prächtig, 
Von Gnaden stark, von Wahrheit mächtig; 
Ihr Licht wird hell, ihr Stern geht auf. 
Nun komm, du werte Kron, 
Herr Jesu, Gottes Sohn! 
Hosianna! 
Wir folgen all 
zum Freudensaal 
Und halten mit das Abendmahl.   

5. Recitativo (Bass) 

So geh herein zu mir, 
Du mir erwählte Braut! 
Ich habe mich mit dir 
Von Ewigkeit vertraut. 
Dich will ich auf mein Herz, 
Auf meinem Arm gleich wie ein Siegel setzen 
Und dein betrübtes Aug ergötzen. 
Vergiß, o Seele, nun 
Die Angst, den Schmerz, 
Den du erdulden müssen; 
Auf meiner Linken sollst du ruhn, 
Und meine Rechte soll dich küssen.  

6. Aria (Duetto Soprano & Bass) 

S: Mein Freund ist mein, 
B: Und ich bin sein,  
S & B: Die Liebe soll nichts scheiden. 
S: Ich will mit dir in Himmels Rosen weiden, 
B: du sollst mit mir in Himmels Rosen weiden, 
S & B: Da Freude die Fülle, da Wonne wird sein  

7. Choral 

Gloria sei dir gesungen 
Mit Menschen- und mit Engelzungen, 
Mit Harfen und mit Zimbeln schon. 
Von zwölf Perlen sind die Tore 
An deiner Stadt, wir stehn im Chore 
Der Engel hoch um deinen Thron. 
Kein Aug hat je gespürt, 
Kein Ohr hat mehr gehört 
Solche Freude. 
Des sind wir Froh, 
Io,io! 
Ewig in dulci jubilo. 

Nederlands 

1. Koraal 

Ontwaak, roept ons toe 
de stem van de wachters hoog op de trans, 
ontwaak, stad Jeruzalem! 
Het is middernacht; 
ze roepen ons toe met luide stem: 
Waar zijn jullie, wijze maagden? 
Haast je, de bruidegom komt! 
Sta op, pak de lampen! 
Halleluja! 
Maak je gereed 
voor de bruiloft, 
ga hem tegemoet!  

2. Recitatief (tenor) 

Hij komt, hij komt, 
de bruidegom komt! 
Dochters van Sion, kom naar buiten, 
Hij vertrekt vanuit de hoogte 
en haast zich naar het huis van jullie moeder. 
De bruidegom komt; als een ree, 
als een jong hert, 
springt hij over de heuvels 
en brengt jullie het bruiloftsmaal. 
Ontwaak, wees opgewekt 
om de bruidegom te verwelkomen! 
Kijk, daar komt hij aan!  

3. Aria (duet sopraan & bas) 

Sopraan: Wanneer kom je, mijn heil? 
Bas: Ik kom, je deel. 
S: Ik wacht, mijn olie brandt. 
S & B: Open de zaal voor het hemelse maal. 
B: Ik open de zaal voor het hemelse maal. 
S: Kom, Jezus! 
B: Kom, lieflijke ziel!  

4. Koraal (tenor) 

Sion hoort de wachters zingen, 
haar hart springt op van vreugde, 
ze ontwaakt en staat haastig op. 
Haar vriend daalt stralend uit de hemel neer, 
sterk van genade, machtig van waarheid, 
haar licht wordt helder, haar ster komt op. 
Kom, waardevolle kroon, 
heer Jezus, Gods zoon! 
Hosanna! 
Wij volgen allen 
naar de feestzaal 
en nemen deel aan het avondmaal.   

5. Recitatief (bas) 

Kom dan binnen, 
mijn uitverkoren bruid! 
Ik ben met jou sinds eeuwigheid verbonden. 
Ik wil jou op mijn hart, 
op mijn arm als een zegel dragen 
en je bedroefde ogen doen oplichten. 
Vergeet nu, o ziel, de angst, de pijn, 
die je hebt moeten dulden. 
Op mijn linkerarm zul je rusten 
en mijn rechterhand zal je kussen.  

6. Aria (duet sopraan & bas) 

S: Mijn vriend is de mijne, 
B: en ik ben de zijne, 
S & B: Liefde zal niets scheiden. 
S: Ik wil met je temidden van de hemelse rozen vertoeven, 
B: Je zult met mij temidden van de hemelse rozen vertoeven, 
S & B: waar vreugde in overvloed, waar gelukzaligheid zal zijn. 

7. Koraal (tenor) 

Gloria worde u toegezongen 
met mensen- en met engelentongen, 
met harpen, met cimbalen. 
Twaalf parels zijn de poorten, 
in uw stad zijn wij gezellen 
van de engelen hoog rondom uw troon. 
Geen oog heeft ooit gezien, 
geen oor heeft ooit gehoord 
zulke vreugde. 
Daarom juichen wij 
io, io!, 
eeuwig in dulci jubilo.

Meine Seel erhebt den Herren 

Duits

1. Coro 

Meine Seel erhebt den Herren, 
Und mein Geist freuet sich Gottes, meines Heilandes; 
Denn er hat seine elende Magd angesehen. 
Siehe, von nun an werden mich selig preisen alle Kindeskind.  

2. Aria (Soprano) 

Herr, der du stark und mächtig bist, 
Gott, dessen Name heilig ist, 
Wie wunderbar sind deine Werke! 
Du siehest mich Elenden an, 
Du hast an mir so viel getan, 
Dass ich nicht alles zähl und merke.   

3. Recitativo (Tenor) 

Des Höchsten Güt und Treu 
Wird alle Morgen neu 
Und währet immer für und für 
Bei denen, die allhier 
Auf seine Hil;lfe schaun 
Und ihm in wahrer Furcht vertraun. 
Hingegen übt er auch Gewalt 
Mit seinem Arm 
An denen, welche weder kalt 
Noch warm 
Im Glauben und im Lieben sein; 
Die nacket, bloß und blind, 
Die voller Stolz und Hoffart sind, 
Will seine Hand wie Spreu zerstreun.   

4. Aria (Basse) 

Gewaltige stößt Gott vom Stuhl 
Hinunter in den Schwefelpfuhl; 
Die Niedern pflegt Gott zu erhöhen, 
Dass sie wie Stern am Himmel stehen. 
Die Reichen lässt Gott bloß und leer, 
Die Hungrigen füllt er mit Gaben, 
Dass sie auf seinem Gnadenmeer 
Stets Reichtum und die Fülle haben.   

5. Duetto e Choral (Alto & Tenor) 

Er denket der Barmherzigkeit 
Und hilft seinem Diener Israel auf. 

6. Recitativo (Tenor) 

Was Gott den Vätern alter Zeiten 
Geredet und verheißen hat, 
Erfüllt er auch im Werk und in der Tat. 
Was Gott dem Abraham, 
Als er zu ihm in seine Hütten kam, 
Versprochen und geschworen, 
Ist, da die Zeit erfüllet war, geschehen. 
Sein Same musste sich so sehr 
Wie Sand am Meer 
Und Stern am Firmament ausbreiten, 
Der Heiland ward geboren, 
Das ewge Wort ließ sich im Fleische sehen, 
Das menschliche Geschlecht von Tod und allem Bösen 
Und von des Satans Sklaverei 
Aus lauter Liebe zu erlösen; 
Drum bleibt's darbei, 
Dass Gottes Wort voll Gnad und Wahrheit sei.   

7. Choral 

Lob und Preis sei Gott dem Vater und dem Sohn 
Und dem Heiligen Geiste, 
Wie es war im Anfang, itzt und immerdar 
Und von Ewigkeit zu Ewigkeit. Amen 

Nederlands 

1. Koor 

Mijn ziel verheft de Heer 
en mijn geest verheugt zich in God, mijn redder; 
want hij heeft omgekeken naar zijn geringe dienares. 
Zie, van nu af zullen alle geslachten mij gelukkig prijzen.  

2. Aria (sopraan) 

Heer, die sterk en machtig bent, 
God, wiens naam heilig is, 
hoe wonderbaarlijk zijn uw werken! 
U kijkt om naar mij, geringe, 
u hebt mij zoveel geschonken 
dat ik alles niet kan tellen en opmerken.  

3. Recitatief (tenor) 

De goedheid en de trouw van de Hoogste 
wordt elke morgen vernieuwd 
en zal eeuwig duren 
bij hen die hier 
naar zijn hulp uitzien 
en hem in ware godvrezendheid vertrouwen. 
Maar hij treedt ook krachtig op 
met zijn arm 
tegen hen die noch koud 
noch warm zijn 
in geloof en in liefde. 
Hen die naakt, kaal en blind, 
vol trots en hoogmoed zijn, 
zal zijn hand als kaf verstrooien.  

4. Aria (bas) 

Machtigen stoot God van hun zetel 
in de zwavelpoel; 
God pleegt onaanzienlijken te verhogen, 
zodat zij als sterren aan de hemel staan. 
Rijken stuurt God met lege handen weg, 
hongerigen overlaadt hij met gaven 
zodat zij op zijn genadezee 
altijd rijkdom en overvloed hebben.  

5. Aria / Duet (alt en tenor) 

Hij houdt zich aan zijn barmhartigheid 
en helpt zijn dienaar Israël opstaan.  

6. Recitatief (tenor) 

Wat God de vaderen uit oude tijden 
heeft gezegd en beloofd 
komt hij ook na in zijn werken en daden. 
Wat God aan Abraham 
heeft beloofd en gezworen 
toen hij bij hem kwam in zijn tenten, 
is geschied toen de tijd vervuld was: 
Abrahams zaad zou zich uitstrekken 
als zand aan de zee 
en als sterren aan het firmament; 
de Heiland werd geboren, 
het eeuwige woord liet zich zien in het vlees 
om het menselijk geslacht uit louter liefde 
te verlossen van dood en alle kwaad 
en van de slavernij onder de Satan. 
Daarom blijft het vaststaan 
dat Gods woord vol van genade en waarheid is.  

7. Koraal 

Lof en prijs zij God de Vader en de Zoon 
en de Heilige Geest, 
zoals het was in het begin, nu en altijd 
en van eeuwigheid tot eeuwigheid. Amen.

Magnificat, BWV243a  

Origineel (Latijn en Duits)

1. Coro 

Magnificat anima mea Dominum.  

2. Aria  

Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo.  

2a. Coro 

Vom Himmel hoch, da komm ich her, 
Ich bring euch gute neue Mär; 
Der guten Mär bring ich so viel, 
Davon ich sing'n und sagen will. 

3. Aria 

Quia respexit humilitatem ancillae suae;  
ecce enim ex hoc beatam me dicent 

4. Coro 

Omnes generationes.  

5. Aria 

Quia fecit mihi magna qui potens est,  
et sanctum nomen eius.  

5a. Coro 

Freut euch und jubiliert; 
Zu Bethlehem gefunden wird 
Das herzeliebe Jesulein, 
Das soll euer Freud und Wonne sein. 

6. Aria 

Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum.  

7. Coro 

Fecit potentiam in brachio suo, dispersit superbos mente cordis sui.  
Gloria in excelsis Deo! Et in terra pax hominibus, bona voluntas! 

8. Aria 

Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles.  

9. Aria: Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes.  

9a. Aria 

Virga Jesse floruit, 
Emmanuel noster apparuit; 
Induit carnem hominis, 
Fit puer delectabilis; 
Alleluja. 

10. Aria 

Suscepit Israel puerum suum recordatus misericordiae suae.  

11. Coro 

Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini eius in saecula.  

12. Coro 

Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto, sicut erat in principio et nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen. 

Nederlands 

1. Koor 

Mijn ziel prijst de Heer. 

2. Aria  

en mijn geest juicht om God, mijn Heiland. 

2a. Koor 

Uit hoge hemel daal ik af, 
ik breng u goed nieuws 
zoveel goed nieuws breng ik 
dat ik daarvan wil zingen en spreken. 

3. Aria 

Omdat hij heeft omgezien  
naar de lage stand van zijn dienstmaagd; 
want zie, voortaan zullen mij zalig prijzen 

4. Koor 

Alle geslachten. 

5. Aria 

Omdat Hij grote dingen voor mij heeft gedaan, 
Hij die machtig is, en heilig is Zijn naam, 

5a. Koor 

Weest blij en juicht; 
in Bethlehem is te vinden 
het lieve kindje Jezus 
dat uw vreugde en geluk zal zijn. 

6. Aria 

en zijn barmhartigheid is van 
geslacht tot geslacht voor wie hem vrezen. 

7. Koor 

Hij heeft de kracht van zijn arm getoond, 
en de hoogmoedigen uiteengejaagd 
in de gezindheid van zijn hart. 

8. Aria 

Hij heeft machtigen van de troon gestoten 
en eenvoudigen verhoogd. 

9. Aria 

Hij heeft hongerigen met gaven overladen, 
en rijken met lege handen weggestuurd. 

9a. Aria 

De twijg van Jesse is gaan bloeien, 
onze redder is verschenen, 
hij is lijfelijk mens geworden, 
Een verrukkelijk kind. 
Halleluja. 

10. Aria 

Hij heeft zich het lot van Israel, 
zijn dienaar, aangetrokken 
zich herinnerend zijn barmhartigheid. 

11. Koor 

zoals hij tot onze vaderen heeft gesproken, 
tot Abraham en zijn nageslacht in eeuwigheid. 

12. Koor 

Ere zij de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, 
zoals het was in het begin, 
en nu en altijd, 
en in de eeuwen der eeuwen. Amen. 

Akademie für Alte Musik Berlin 

viool
Georg Kallweit  
Edburg Forck  
Emmanuelle Bernard  
Erik Dorset  
Eduard Kotlyar  
Matthias Hummel  
Kerstin Erben  
Thomas Graewe  
Leopold Nicolaus  
Katharina Grossmann  

altviool
Clemens-Maria Nuszbaumer  
Semion Gurevich  
Ingrid Rohrmoser  
Dorian Wetzel  

cello
Katharina Litschig  
Barbara Kernig  
Antje Geusen  

contrabas
Hen Goldsobel 
Christopher Scotney  

fluit en fagot
Karin Gemeinhardt  

fluit en hobo
Xenia Löffler  

hobo
Michael Bosch  

tenorhobo
Eleonora Trivella  

trompet
Christian Simeth  
Samuel Sigl  

trompet en hoorn
Raphael Pouget  

pauken
Francisco Anguas Rodriguez  

orgel en klavecimbel
Raphael Alpermann   

RIAS Kammerchor 

sopraan
Soraya Mafi (soliste) 
Jana De Souza 
Celina Denden 
Katharina Hohlfeld-Redmond 
Mi-Young Kim 
Marie Köberlein 
Sarah Krispin 
Sophia Linden 
Anette Lösch 
Anja Petersen 
Stephanie Petitlaurent 
Esther Tschimpke 
Fabienne Weiß 

alt · alto 
Ulrike Malotta (soliste) 
Ulrike Bartsch 
Karin Eger 
Marlen Herzog 
Magdalena Hinz 
Sibylla Maria Löbbert 
Julienne Mbodjé 
Helena Poczykowska 
Hildegard Rützel 

tenor 
Simon Bode (solist) 
Volker Arndt 
Joachim Buhrmann 
Jörg Genslein 
Minsub Hong 
Stuart Kinsella 
Christian Mücke 
Volker Nietzke 
Kai Roterberg 

bas 
Stephan Loges (solist) 
Christian Backhaus 
Stefan Drexlmeier 
Ingolf Horenburg 
Paul Mayr 
Rudolf Preckwinkel 
Marcel Raschke 
Andrew Redmond 
Jonathan E. de la Paz Zaens 

Bozar Maecenas

Prince et Princesse de Chimay • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter 

Bozar Honorary Patrons

Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt

Bozar Patrons

Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Comte Gabriel Armand • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur Tony Bernard • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • De heer en mevrouw Géry Daeninck • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Comte et Comtesse Bernard de Grunne • Madame Nathalie Guiot • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur et Madame Claude Kandyoti •  Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Baron Andreas de Leenheer ✝ • Monsieur et Madame François Legein • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • De heer en mevrouw Thomas Leysen • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Madame Luc Mikolajczak • De heer en mevrouw Frank Monstrey • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Jean Pelfrène-Piqueray • Madame Marie-Caroline Plaquet • Madame Lucia Recalde Langarica • Madame Hermine Rédélé-Siegrist • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Madame Gaëlle Siegrist-Mendelssohn • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • De heer en mevrouw Coen Teulings • Messieurs Oliver Toegemann et Bernard Slegten • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • Mevrouw Yung Shin Van Der Sype • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • Monsieur et Madame Guy Viellevigne • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Monsieur Robert Willocx ✝ • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Monsieur et Madame Jacques Zucker • Zita, maison d'art et d'âme

Bozar Circle

Monsieur et Madame Paul Bosmans • Monsieur et Madame Paul De Groote • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck

Bozar Young Circle

Mademoiselle Floriana André • Docteur Amine Benyakoub • Mevrouw Sofie Bouckenooghe • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur Avi Goldstein • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur et Madame Melhan-Gam • Dokter Bram Peeters • Monsieur Lucas Van Molle • Monsieur et Madame Clément et Caroline Vey-Werny • Madame Cory Zhang

En onze Leden die anoniem wensen te blijven