1. Rebecca Clarke (1886-1979)
Rebecca Clarke was een van meest uitmuntende Brits-Amerikaanse componistes van het begin van de 20e eeuw. Hoewel ze erkenning kreeg van collega's, ondervond ze moeite om haar werk gepubliceerd te krijgen. Aan het Royal College of Music in Londen werd ze de eerste vrouw die les volgde bij de befaamde componist Charles Stanford. Die raadde haar aan om altviool te leren spelen. Dankzij haar talent kon ze als een van de eerste professionele muzikantes toetreden tot een Londens orkest – het Queen's Hall Orchestra in 1912
In 1919 schreef Rebecca Clarke zich - anoniem, zoals het reglement dat voorschreef - in voor het compositieconcours van het Berkshire Festival. De jury koos twee werken uit: de Sonate voor altviool en piano van Rebecca Clarke en de Suite voor altviool en piano van Ernest Bloch. Maar er kon maar één wedstrijdwinnaar zijn, en Bloch sleepte uiteindelijk de overwinning binnen. Later vertrouwde Elizabeth Sprague Coolidge, de grote mecenas van het concours, Rebecca Clark toe: 'Je had hun gezichten moeten zien toen ze erachter kwamen dat dit werk van een vrouw kwam! '
2. Charlotte Bray (°1982)
Charlotte Bray, eveneens opgeleid aan het Royal College of Music in Londen, is een van de meest prominente componistes van vandaag. Als je haar vraagt hoe het is om vrouw en componist te zijn, antwoordt ze: 'Dat is een abstracte gedachte. Wat kan helpen, is me in te beelden man te zijn in een wereld waarin vrouwen prijken op de lijsten van de grote componisten van de geschiedenis. Ik zou me dan ondervertegenwoordigd voelen, maar ook ontzettend vastberaden. We leven in een tijd waarin wij vrouwen eindelijk het verschil kunnen maken.'
In 2020 gaf de European Concert Hall Organisation - waarvan Bozar deel uitmaakt, samen met andere toonaangevende Europese muziekinstellingen - Charlotte Bray de opdracht voor een werk, speciaal geschreven voor de jonge hoboïste Cristina Gómez Godoy. In This Other Eden evoceren hobo en piano op muzikale wijze elkaar kruisende discoursen, stemmen die zich verheffen, die vragen stellen... waarop geen antwoord komt.
3. Florence Price (1887-1953)
Vrouwen speelden een belangrijke rol in de muziekgeschiedenis, niet alleen als uitvoerend musicus of als componist, maar vooral als docent. Florence Price, geboren in Smith, was zo een belangrijke Afro-Amerikaanse muzikante en docente. Zij werd geboren in 1887 – hetzelfde jaar als de beroemde Franse pedagoge, dirigente en componiste Nadia Boulanger. Gediscrimineerd vanwege haar geslacht en huidskleur (haar "twee handicaps" zoals zij ze noemde), verliet zij haar geboortestreek Arkansas en verhuisde naar Chicago, waar zij erin slaagde haar werken uitgevoerd te krijgen. Zij was de eerste Afro-Amerikaanse vrouw wiens muziek door grote Amerikaanse orkesten werd gespeeld.
Florence Price liet ons vier symfonieën, twee concerto's, kamermuziek, pianomuziek, orgelmuziek en enkele vocale stukken na. Bij Bozar zullen Chineke!, een etnisch divers orkest, en Jeneba Kanneh-Mason, een jonge pianiste uit een fenomenaal getalenteerde Britse familie, samen Price’s Concerto in One Movement uitvoeren.
4. Élisabeth Jacquet de la Guerre (1665-1729)
Élisabeth Jacquet de la Guerre, erfgename van een lange muzikale dynastie, was een virtuoze klaveciniste, organiste, improvisatrice en, vanzelfsprekend, componiste.
Vooruitstrevend als ze was, koos ze niet de kant van de Franse conservatieve traditie, maar stond ze open voor de moderniteit, de zogenaamde 'réunion des goûts' op Europees vlak. Ze was een vernieuwer van de Franse cantate, een van de eerste sonatecomponisten en een uitmuntende opera- en balletcomponiste. Tijdens haar leven genoot Élisabeth Jacquet de la Guerre enig succes; zo mocht ze Lodewijk XIV rekenen tot haar fervente bewonderaars.
Haar lyrische tragedie Céphale et Procris (1694) wordt beschouwd als de eerste Franse opera die werd gecomponeerd door een vrouw. Het verhaal, ontleend aan Ovidius' Metamorfosen, handelt over het noodlottige drama van twee door jaloezie verblinde geliefden. De componiste ondersteunt dit drama met aangrijpende muziek, rijk aan contrasten die de emoties van de mythe overstijgen.
5. Barbara Strozzi (1619-1677)
De Venetiaanse Barbara Strozzi wordt gezien als de eerste professionele componiste in de geschiedenis van de westerse muziek. Zij kreeg een brede opvoeding van haar adoptievader, de dichter Giulio Strozzi, en van de componist Francesco Cavalli. Ze verkeerde in invloedrijke literaire en muzikale kringen, publiceerde veel werk en bovenal: ze ontsnapte én aan het huwelijk én aan het klooster, een zeldzaamheid voor een vrouw uit haar tijd.
Barbara Strozzi componeerde een indrukwekkend aantal madrigalen, arietta's, aria's en cantates die vooral bestemd waren voor de salons – opera en kerk waren nog voorbehouden aan mannelijke musici. Haar werken getuigen van een totale beheersing van de tekstemotie en van de vocaliteit van de melodieën. Strozzi drukte haar stempel op haar tijd en op de muziekgeschiedenis met haar lyrische, indringende en melodierijke werken.
6. Graciane Finzi (°1945)
Graciane Finzi staat net als Charlotte Bray op het programma van het Bozar-seizoen met een recent werk, gecomponeerd als antwoord op een opdracht. L’existence du possible (2022) is een orkestwerk dat speciaal werd geschreven om te fungeren als verplicht werk voor de jaarlijkse La Maestra-wedstrijd voor vrouwelijke dirigenten, die sinds 2019 plaatsvindt in de Philharmonie de Paris.
Voor dit werk ging Graciane Finzi uit van het idee van het niets en de vragen die dat bij ons oproept: Hoe is het universum ontstaan? Waarom het bestaan? Waarom is iets mogelijk? Deze antwoordloze vragen inspireerden de Franse componiste tot het schrijven van dit kleurrijke werk, dat wordt gekenmerkt door diepe klanken en de geleidelijke opbouw van het melodische muzikale materiaal.
