Waar komt je roeping vandaan?
Toen ik 9 was, leerde ik muziek en speelde ik accordeon. Daarna leerde ik piano en viool. Hoewel ik in mijn hart een musicus was, werkte ik in een grote fabriek als mechanisch technicus. Dankzij een collega op het werk, nam mijn carrière een andere wending. Ik ontmoette Chris Maene en kreeg de kans om in de muzieksector te gaan werken. Ik heb niet lang geaarzeld! In 1986, nu 34 jaar geleden, ging ik bij Piano’s Maene aan de slag.
Hoe lang stem je al piano’s bij Bozar?
Ik volgde een aantal technische opleidingen bij Steinway & Sons in Hamburg. Mijn eerste piano stemde ik in 2000 in het Paleis voor Schone Kunsten. Piano’s Maene was toen al verantwoordelijk voor alle piano’s in het Paleis.
Hoe verlopen de ontmoetingen met de artiesten? Stellen ze speciale eisen?
De artiesten die in Bozar te gast zijn, zijn stuk voor stuk uniek. Ze stellen specifieke eisen waaraan ik in de mate van het mogelijke tracht te beantwoorden. In functie van hun eisen en de klankkleur die ze zoeken, worden de piano’s via een iets andere techniek gestemd. Daarbij gaan we van een eenvoudig akkoord naar harmonisatie.
Welke verschillende piano’s staan er in Bozar en hoe gebeurt de selectie vóór elk concert?
Momenteel beschikt Bozar over twee grote concertpiano’s (model D van Steinway) en een piano van model B. Afhankelijk van het repertoire wordt de piano door Bozar of door de pianist (op eigen vraag) gekozen. Model B is doorgaans meer geschikt als begeleidingspiano in het orkest, terwijl de twee andere worden gebruikt voor concerto’s, recitals en kamermuziek. De solisten spelen meestal op de recentste piano, tenzij de vertolker (klassiek of jazzpianist) expliciet om een andere piano vraagt.
Hoe slaag je erin om hetzelfde instrument op de uiteenlopende eisen van pianisten af te stemmen?
In functie van wat de pianisten vragen, werk ik aan de piano terwijl ik ze op een bepaalde manier stem en indien nodig harmoniseer. Die technische aspecten zijn vrij complex. In de praktijk helpen technische subtiliteiten om de gewenste klankkleur te produceren. Dat gaat van eenvoudige akkoorden tot werk aan de vilten of complete harmonisaties.
Hoe wordt een pianorecital voorbereid?
Voor een recital wordt een piano vóór de repetitie gestemd. Na de repetitie heb ik een gesprek met de pianist om te na te gaan of die opmerkingen of specifieke vragen heeft. Ik stem de piano ook nog eens net vóór aanvang van het concert én tijdens de pauze van een recital. Het kan inderdaad gebeuren dat een of meerdere noten ‘verschuiven’ onder invloed van de temperatuurschommelingen in de zaal. Daarom controleer ik elke noot tijdens de pauze.
Kan je de akoestiek in het Paleis voor Schone Kunsten beschrijven?
Dankzij de architectuur en de inrichting van de zaal, is de akoestiek uitstekend. In tegenstelling tot andere concertzalen met een ‘droge’ akoestiek, is die in het Paleis voor Schone Kunsten optimaal!
Kan je een opmerkelijke Bozar-anekdote vertellen?
Ik herinner me nog heel wat ontmoetingen met pianisten. Een van de markantste is de herinnering aan een recital van een internationaal gerenommeerd pianist. Hij ging in de zaal zitten en vroeg me te spelen, zodat de ideale plek voor de piano kan worden bepaald. Uiteindelijk besloot hij de piano op de gebruikelijke plaats te laten staan. Het was best stresserend om voor zo’n groot pianist te spelen!
Welke relatie heb je met de pianisten?
Dat varieert van gewone hoffelijkheid tot een in de loop der jaren gegroeide vriendschap.
Is er nog een muzikant die je graag eens zou ontmoeten?
Ik mocht al kennismaken met de grootste muzikanten van onze tijd. Mocht ik naar het verleden kunnen reizen, dan had ik graag Vladimir Horowitz ontmoet.
Analyseert je de geluiden als je naar een concert luistert of slaag je erin om je in de muziek te verliezen?
Bijna alle concerten waarvoor ik de piano stem, woon ik ook bij. Ik laat me gedeeltelijk meevoeren door de muziek, al blijft het natuurlijk moeilijk om mijn professioneel gehoor uit te schakelen. Ik voel altijd een beetje stress, met name als ik sommige geluiden samen hoor en merk dat een van de drie snaren voor een noot licht ontstemd staat. Andere factoren storen mij, net als iedereen. Ik denk in het bijzonder aan kuchen, het lawaai van geluidsapparatuur of oplichtende telefoons. Over het algemeen verlopen concerten vlot, maar er kan altijd iets onverwachts gebeuren. Zo kan er een snaar springen of kan een van de drie pedalen van een piano piepen. Ik probeer die problemen altijd zo snel mogelijk op te lossen, zodat de artiest er niet te lang hinder van ondervindt.
Voel je na al die jaren nog steeds dezelfde passie?
Met veel plezier kan ik zeggen dat mijn beroep altijd een passie is geweest. En die passie neemt iedere dag nog toe. Ik ervaar het als een waar privilege dit prachtige beroep, waarbij technische en menselijke aspecten hand in hand gaan, te mogen uitoefenen.