Alejandra Cárdenas, beter bekend als Ale Hop, en Laura Robles groeiden beiden op in Lima (Peru) maar leerden elkaar pas kennen in Berlijn, waar de twee muzikanten nu wonen. De ontmoeting bleek vruchtbaar, zo bewijst hun gezamenlijk debuutalbum Agua dulce uit 2023, vernoemd naar het strand van hun jeugd. De traditionele ritmes van hun geboortestreek worden gedeconstrueerd en elektronisch versterkt tot een performance onder hoogspanning, vol voltage. De cajón, een percussie-instrument dat de zwarte slaven maakten van houten fruitkistjes, is de kern van hun werk. Synthesizers en elektrische gitaar muteren de Peruviaanse dansmuziek verder tot nostalgische texturen.  

Kun je ons iets vertellen over het emotionele proces achter het ontstaan van het album? 

Ale: Laura verkent al heel haar carrière haar Peruaanse roots. Mijn rol in het project was het vinden van een geluidsconstellatie die de positie van de cajón kan ondersteunen en versterken. Het doel was om de cajón in een hedendaagse taal te brengen en de geest ervan te vinden door middel van geluid, terwijl we reflecteerden en reageerden op de geschiedenis ervan. Voeg daaraan Laura's ervaringen binnen de traditionele muziek toe, die in veel opzichten onze improvisatiesessies, en de productie daarna, beïnvloedden. 

Laura: Hoewel ik al jaren de cajón op een niet-traditionele manier bespeel, schieten de constante kritieken en vijandige opmerkingen hierop me steeds te binnen. Dus telkens als ik iets nieuws doe, voel ik een soort angst, een kleine angst waar ik van ben gaan houden, die ervoor zorgt dat ik veel vrijer speel. Dus eigenlijk speel ik zoals ik wil en zoals ik me voel. 

Het album heeft een zeer ontroerende vrouwelijke aanwezigheid en kracht. Hoe was het creatieve proces van het samenwerken voor deze release (wellicht anders dan bij jullie respectievelijke solo's)? Hoe vulden jullie elkaars werk aan?   

Laura: Hoewel we allebei uit dezelfde stad en zelfs dezelfde wijk komen, hebben we totaal verschillende scholen. Je zou zelfs kunnen denken dat ze niet zo goed samengaan als het gaat om repeteren, componeren en spelen. Maar we hebben een heel interessante manier van werken gevonden. Ieder heeft zijn eigen ruimte om te componeren en voorstellen te doen, we komen samen met heel specifieke thema's, gaan dan thuis verder met het ontwikkelen van elk punt en komen uiteindelijk weer bij elkaar. 

Ale: We hebben de belangrijkste elementen van de plaat samen al improviserend opgenomen. In onze improvisatiesessies besteden we de helft van de tijd aan praten, ervaringen uitwisselen en eten. Wat we daarna speelden was erg beïnvloed door dit proces van elkaar ontmoeten. 

In het album verken je de deconstructie van traditionele ritmes van de Peruaanse kust en schud je het verstarde gebruik van de cajón in het wereldwijde muziekcircuit door elkaar. Voor welke uitdagingen stond je bij de ontwikkeling van het album? Hoe heb je je verdiept in het prachtige samenspel tussen cajón en elektrische gitaar? 

Ale: Technisch gezien wilde ik de unieke sonoriteit van de cajón laten horen en uitbreiden. Ik hou vooral van de attack van het geluid, de manier waarop het hout trilt, de droogheid van de resonantie en de aanwezigheid van de hand. Ik wilde de gebruikelijke opnamemethoden voor de cajón niet opnieuw gebruiken, omdat ik geïnteresseerd was in het vastleggen van een frequentiebereik dat misschien anders is dan wat gewoonlijk wordt opgenomen. Ik luisterde gewoon naar wat Laura speelde en bepaalde zelf de microfoons en hun posities. 

Laura speelt met de zogenaamde “cajón padre”, of zoals zei zegt: “cajón madre”. Die wordt aan beide kanten bespeeld, dus ik moest ook de ruimtelijkheid van het instrument vastleggen. Ik nam drie microfoons op. Eén aan elke kant, erg uiteen gepand om deze ruimtelijkheid te overdrijven en met een hoge microsensitiviteit om de sensatie van de handen die het hout raken vast te leggen. Ik wilde dat de luisteraar een zekere nabijheid en intimiteit zou voelen. En een derde microfoon om de resonantiebox vast te leggen. Vanaf het begin vermeed ik om te proberen het geluid als een drumstel te laten klinken, dat wil zeggen, om de lage tonen van het geluid te versterken en het slaggeluid in een kick te dwingen. Hout heeft zijn enige unieke karakter. 

De effecten die we voor de cajón gebruikten, of het nu distortion, flanger of andere syntheseprocessen waren, hadden atijd als doel de essentie van de cajón te benadrukken of te overdrijven en niet om deze te verbergen. Aan de andere kant, toen we voor het eerste samen speelden, zei Laura tegen me dat ik niet moest proberen haar te volgen met de gitaar. Deze opdracht nam ik ter harte in de muzikale productie. Ik benaderde de productie zoals altijd, waarbij de cajón centraal stond en de elektronische elementen en gitaren eromheen draaiden. 

Tijdens het producen stelde ik me voor dat de cajón op de bodem van een zwembad lag en dat alle andere elementen het op verschillende niveaus overspoelden, soms volledig bedekkend, soms nauwelijks ‘bevochtigend’. Het enige nummer waar de strategie niet van toepassing is, is in Fuga en Alcatraz, waar de cajón de oscillator probeert te volgen. Het is interessant omdat los van het fuga-ritme van de Peruaanse dans Alcatraz, de cajón probeert te spelen op het tempo van de oscillator, wat een gevoel van achtervolging geeft. 

Het album is vernoemd naar een van de populairste stranden in Lima, waar jullie allebei zijn opgegroeid. Stranden, de zee en oceanen zijn magische plaatsen. Wat was, denkend aan psychogeografische ideeën, de invloed of aanwezigheid van Agua Dulce tijdens de productie van het album?   

Laura: In Lima was er een straat die Huaylas heette, nu omgedoopt tot Av Defensores del Morro. Het is er chaotisch, er zijn zakkenrollers en een verscheidenheid aan geuren en geluiden, maar het is ook immens vol leven en creativiteit van duizenden mensen die zaken willen doen. Aan het einde van deze laan kan je vanop de promenade (Malecón de Chorrillos) direct naar het mooie strand “Agua Dulce” kijken. Het is niet zomaar een klein strand, je kunt de oneindigheid van de Stille Oceaan zien. Er is geen lawaai, het is rustig, en als er zon is, waan je je op een paradijselijke plek. We zijn allebei opgegroeid met dat contrast van chaos en rust in onze composities. 

Sinds het ontstaan van het instrument symboliseerde de cajón verzet, experiment en transformatie. Wat zijn je persoonlijke bedenkingen over de symboliek van de cajón na dit album? Zijn deze tijdens het proces geëvolueerd? 

Laura: Van jongs af geloofde ik dat de cajón een instrument is waarmee je bijna alles kunt spelen. Het is niet alleen geschikt voor de muziek van de centrale kust van Peru. Tegelijkertijd, uit respect, denk ik dat het essentieel is om het te leren vanuit de traditie, om de ritmes te kennen en, heel belangrijk, de dans. In Agua Dulce heb ik moderne vormen met traditie verenigd, waardoor ik veel meer vrijheid heb dan bijvoorbeeld in een choreografie. Evolutie is een groot woord voor mij. Mijn processen gaan vrij langzaam. Over een tijdje kan ik erover nadenken; nu is het nog maar het begin.   

Wat waren je belangrijkste inspiratiebronnen tijdens het maken van het album?  

Laura: Tijdens het proces dacht ik meer na over hoe Lima is, mijn jeugd en hoe alles is veranderd nu ik in Berlijn ben, de verschillende soorten chaos... 

Wat is jouw relatie met technologie? En hoe ga je om met digitale overbelasting? 

Laura: Ik weet hoe ik e-mails moet versturen en af en toe post ik iets op Facebook of Instagram. Ik heb een computer, maar ik hou meer van mijn instrumenten. Ik raak uitgeput als ik naar een scherm kijk. Ik word ook depressief van de inhoud. Ik denk dat als ik technologie meer zou tolereren, ik meer optredens zou hebben of mijn werk bekender zou zijn, maar goed... ik hou er helemaal niet van. Mijn ding is muziek maken. 

Ale: Ik heb honderden uren achter de computer doorgebracht om dit album te maken. Ik denk dat dit soort hypergeconcentreerde activiteiten me altijd hebben aangesproken. Het is soms een eenzame en ondraaglijke job, omdat je je best wilt doen maar ook veel vragen en twijfels met zich meebrengt. Maar andere technologieën, bijvoorbeeld mobiele telefoons, lijken me agressief en consumerend. De hoeveelheid meldingen die je krijgt maakt het erg moeilijk om aandachtig te zijn en te ontwikkelen wat je wilt doen. 

We danken CLOT Magazine voor het gebruik van dit interview. Lees het originele dubbelinterview (Engelstalig) hier.