‘Bouwen aan nieuwe staten en steden’

Meteen na 1918 koesterden nieuwe post-imperialistische staten in Centraal-, Oost- en Zuidoost-Europa ambitieuze plannen voor hun nieuwe steden en hoofdsteden. Om de verwoesting van de oorlog te boven te komen, en vanuit de wens om de steden te moderniseren en nieuwe nationale visies naar het straatbeeld van nieuwe hoofdsteden te vertalen, zetten nationale overheden en architecten en stedenbouwkundigen een programma op voor een radicale transformatie van de multi-etnische imperialistische steden van het interbellum. Door concurrerende visies uit het verleden voor steden en hoofdsteden in kaart te brengen, krijgen we een beter beeld van de meervoudige spanningen tussen de zoektocht naar een nationale identiteit, de drang naar europeanisering en modernisering, gevoed door de transnationale bewondering voor moderne technologie. Uit die talloze tegenstrijdigheden zijn Europese steden als Praag, Boekarest, Bratislava, Sarajevo, Boedapest of Kaunas ontstaan.

De tweedaagse internationale conferentie moet een nieuw licht werpen op de recente kennis en stelt zich de vraag hoe de geschiedenis van die verschillende steden vandaag geschreven zou kunnen worden, zonder te vervallen in nationalistische discoursen of radicale experimenten. Nationalisme noch modernisme waren unieke drijfveren voor de ontwikkeling van deze diverse, maar onderling verbonden plaatsen. Welke andere, minder bekende krachten hebben de steden van het interbellum naar hun hand gezet in Centraal-, Oost- en Zuidoost-Europa? Welke rol speelde de imperialistische nalatenschap in verschillende gevallen? Welke rol is er voor nieuwe technologieën, materialen en infrastructuren weggelegd? Hoe hebben immateriële praktijken die we uit het verleden hebben geërfd en de intrede van nieuwe voorwerpen in ons dagelijkse leven bijgedragen tot een nieuwe nationale vorm

Lezing door Martin Kohlrausch (KU Leuven).

PROGRAMMA 16/11

11.00 - 13.00 u. GESPREK 1: NIEUWE HOOFDSTEDEN VAN NIEUWE STATEN: HELSINKI EN KAUNAS
Laure KOLBE - In de nasleep van de burgeroorlog in Helsinki 1918: Pro Helsingfors – Algemeen plan en 'fantasie' voor een moderne hoofdstad
Marija DREMAITE - De architectuur van het optimisme: het Kaunas-fenomeen, 1919-1939

MIDDAGPAUZE

14.00 - 16.00 u. GESPREK 2: NATIONALE(?) ARCHITECTUUR DOOR TRANSNATIONALE ARCHITECTEN 
IN TALLINN EN ZAGREB
Mart KALM – Interbellumarchitectuur in Tallinn: is het puur Ests?
Tamara BJAŽIĆ KLARIN - Wedijver als katalysator van uitwisselingen van stedenbouwkundige theorieën en praktijken in Kroatië tijdens het interbellum.

18.00 - 20.00 u. LEZING IN HET HUIS VAN DE EUROPESE GESCHIEDENIS ​(Belliardstraat 135, 1000 Brussel)
Martin KOHLRAUSCH - Moderne architecten en de Centraal-Europese ervaring in het interbellum

PROGRAMMA 17/11

11.00 - 13.00 u. GESPREK 3: HOOFDSTEDEN UITBREIDEN: RIGA EN BOEKAREST
Carmen POPESCU - Een geschiedenis van twee moderniteiten: de architectuur in het Boekarest van het interbellum
Ieva ZIBARTE  (National Library of Latvia) - Grenzen verleggen. De Teika-wijk in Riga

MIDDAGPAUZE

14.00 - 16.00 u. GESPREK 4: CONCURRERENDE VISIES OP MODERNITEIT: BOEDAPEST, GDYNIA EN LVIV
Andras FERKAI – Hongarije: tussen nationale mythe en internationale norm
Andrzej SZCZERSKI – Moderniteit en het nieuwe Polen: Gdynia en Lviv onder de loep

KOFFIEPAUZE 

16.30 - 18.30 u. GESPREK 5: SOCIALE EN ARCHITECTURALE EXPERIMENTEN:  PRAAG, LJUBLJANA, ZLÍN EN BRNO
Bogo ZUPANČIČ – Hoofdstad bouwen - Plečnik's Ljubljana
Vladimír ŠLAPETA  – Brno en Zlín , steden met een moderne architectuur in Tsjechoslovakije